Çumur, Azərbaycan uşaqlarının əsrlər boyu oynadığı maraqlı və sadə bir qum oyunu olub. Bu oyun, adətən kiçik, yumşaq qum təpəciklərində, dəniz sahillərində və ya qumluq ərazilərdə oynanılır. Oyunun mahiyyəti, iki və ya daha çox uşağın kiçik qum təpəciyinin ətrafında toplaşıb, hər birinin barmaqları ilə qumu öz tərəfinə çəkməyə çalışmasıdır. Məqsəd, mümkün qədər çox qumu öz payına salmaqdır.
Oyun zamanı uşaqlar "çumur-çumur" deyərək qumu yavaş-yavaş çəkirlər. Bu səs, oyunun ritmini və əyləncəsini artırır. Çumur oyununda qalib, ən çox qumu öz tərəfinə çəkən uşaq hesab olunur. Ancaq qalibiyyətdən daha çox, oyun uşaqlarda birgə əylənmə, rəqabət, əməkdaşlıq və hətta bir qədər də hiyləgərlik hisslərini inkişaf etdirir.
Çumur oyununun sadəliyi və tələb etdiyi az avadanlıq sayəsində, istənilən yerdə, istənilən vaxt oynamaq mümkündür. Bu oyun, yalnız uşaqların əyləncəsi üçün deyil, eyni zamanda onların incə motor bacarıqlarının inkişafına da müsbət təsir göstərir. Barmaqların incə hərəkətlərinə, əl-göz koordinasiyasına və strateji düşünmə qabiliyyətinə kömək edir. Beləliklə, çumur, sadə bir uşaq oyunu olmaqdan kənara çıxaraq, onların hərtərəfli inkişafına da öz töhfəsini verir.
Müasir dünyanın sürətli həyatı və texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, çumur kimi ənənəvi uşaq oyunları tədricən unudulur. Lakin bu oyunun bərpası və gələcək nəsillərə ötürülməsi, uşaqların təbiətlə əlaqəsini gücləndirmək, onlarda yaradıcılığı və xəyal gücünü inkişaf etdirmək baxımından əhəmiyyətlidir. Beləliklə, çumur, yalnız bir oyun deyil, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin kiçik, lakin əhəmiyyətli bir parçasıdır.