izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dadanmış sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "bir şeyin dadını dadıb ona alışmış, adət etmiş, aludə olmuş" kimi izah olunur. Lakin bu izah, sözün əhatə etdiyi mənaların hamısını tam əks etdirmir. Dadanmış olmaq, sadəcə bir şeyə alışmaqdan daha çoxdur. Bu, həmin şeyə qarşı müəyyən bir bağlılıq, hətta asılılıq inkişaf etdirmək deməkdir. Bir növ "həvəs", "xoşlayış"dan daha intensiv bir vəziyyətdir. Hətta bəzən bu, həmin şeydən imtina etmək istəyini məhdudlaşdıran bir vəziyyət kimi də başa düşülə bilər.

Məsələn, "dadanmış qudurmuşdan betərdir" deyimi bu mənanı yaxşı əks etdirir. Qudurmuş heyvanın nəzarətsiz və təhlükəli davranışı ilə müqayisədə, dadanmış insanın öz alışqanlığına olan bağlılığı daha təhlükəli və idarəolunmaz ola bilər. Çünki qudurmuşun davranışı instinktivdir, ancaq dadanmış insanın davranışı şüurlu seçimlərə əsaslanır, lakin bu seçimlər ona mənfi təsir göstərir. Ona görə də bu deyim, həmin şeyə olan alışqanlığın insan üçün nə qədər təhlükəli ola biləcəyini vurğulayır.

Dadanmış olmaq, həmçinin müəyyən bir təcrübə və bilik səviyyəsini də ifadə edə bilər. Məsələn, "o işin dadını dadanmışdır" deyərkən, sadəcə həmin işə alışdığını deyil, həm də onu müəyyən dərəcədə bildiyini, bacardığını ifadə edirik. Bu mənada, "dadanmış" sözü, "təcrübəli", "bacarıqlı" sözləri ilə sinonim kimi istifadə oluna bilər.

Nəticə etibarilə, "dadanmış" sözü, yalnız bir şeyə alışmaqdan daha çox, həmin şeyə olan bağlılıq, asılılıq, təcrübə və bilik səviyyəsini əks etdirən, çoxcəhətli və zəngin bir mənaya malikdir. Onun istifadəsi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar əldə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz