Dəli-qudurmuş sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "azğın, qudurğan adam" kimi izah olunsa da, daha geniş və dəqiq məna kəsb edir. Bu ifadə, sadəcə fiziki və ya zehni xəstəlikdən irəli gələn bir vəziyyəti deyil, həmçinin nəzarətsiz, həddən artıq aqressiv, qeyri-adi və gözlənilməz davranışlar nümayiş etdirən bir şəxsi təsvir edir. Dəli-qudurmuşluq, şiddətli emosiyaların, irrasional hərəkətlərin və ətraf mühitə qarşı hörmətsizlikdən irəli gələn bir vəziyyətdir.
Sözün "dəli" komponenti, əqli və ya ruhi xəstəliyi, ağılsızlığı ifadə edir, "qudurmuş" komponenti isə, əsasən heyvanlarda rast gələn, amansız, idarəolunmaz aqressivliyi və hiddəti ifadə edir. İki sözün birləşməsi, insan davranışının həm əqli, həm də instinktiv səviyyədə nəzarətdən çıxdığını göstərir. Belə bir şəxs, öz hərəkətlərinin nəticələrini düşünmədən, qəfil və təhlükəli hərəkətlər edə bilər.
Misal olaraq verilən sitatda ("Görəsən, gənə hansı dəliqudurmuşa rast gəldi, tovlayıb at, mal oğurluğuna götürüb getdi"), "dəli-qudurmuş" ifadəsi, at və mal oğurlayan şəxsin qeyri-adi, qanunsuz və qəddar davranışını vurğulayır. Bu, sadəcə oğurluq deyil, həm də nəzarətsiz, impuls hərəkətlərinin ifadəsidir. Şəxsin hərəkətləri, onun əqli və ya əxlaqi vəziyyətinin qeyri-sabitliyini və təhlükəliliyini göstərir.
Yekun olaraq, "dəli-qudurmuş" ifadəsi, sadəcə bir xəstəliyi deyil, həm də insan davranışının, nəzarətsiz aqressivlik və irrasional hərəkətlərlə səciyyələnən həddən artıq, təhlükəli və qeyri-adi halını ifadə edən güclü bir metaforik ifadədir.