izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qudurmuş sözü Azərbaycan dilində əsasən heyvanların, xüsusilə də itlərin, quduzluq xəstəliyinə tutulmasını ifadə edir. Bu, fizioloji bir vəziyyəti bildirən sifətdir və xəstəliyin törətdiyi aqressiv, qeyri-adi və təhlükəli davranışı əks etdirir. Qudurmuş heyvan, quduz virusunun təsiri altında əsəbi, hiddətlənmiş, aqressiv və qeyri-adi davranışlar nümayiş etdirir. Gözlərinin parıltısı, ifadəsizliyi, həddindən artıq tüpürcək axması və səssiz dişləmə kimi əlamətlər qudurmuş heyvanı adi bir heyvandan fərqləndirir.

Lakin, məcazi mənada “qudurmuş” sözü insanlara da aid edilə bilər. Bu halda, söz insanın həddən artıq qəzəb, əsəbilik, qisas hissi və nəzarətsiz hərəkətlərini ifadə edir. Belə bir insan sanki ağılını itirmiş, nə etdiyinin fərqində deyilmiş kimi davranır. Əsəbləşən, nəzarətini itirən, həddən artıq qəzəbli və aqressiv insanı təsvir etmək üçün "qudurmuş kimi" ifadəsi tez-tez işlədilir. Molla Nəsrəddin əsərinin nümunəsində olduğu kimi, paxıllıq, qibtə və ya digər mənfi hisslərin insanı özündən çıxarması, onu "qudurmuş it"ə bənzətməyə əsas verir. Bu məcazi mənada istifadə, sözün təsvir gücünü artırır və həmin insanın hərəkətlərinin nə qədər təhlükəli və nəzarətdən kənar olduğunu vurğulayır.

Beləliklə, “qudurmuş” sözü həm bioloji bir vəziyyəti, həm də insan davranışının bir növünü təsvir edən çoxmənalı bir sözdür. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişsə də, əsas mahiyyətini aqressivlik, nəzarətsizlik və təhlükəlilik təşkil edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz