Damaq (ər. dimağ – beyin) sözü Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlənir. Birinci mənası, əsasən danışıq dilində istifadə olunan, "kef, əhval, həvəs, ruhi vəziyyət" deməkdir. Bu mənada "damağı yaxşıdır", "damağı pozuldu", "damağı yoxdur" kimi ifadələr insanın ruhi halını, əhval-ruhiyyəsini, enerjisini ifadə etmək üçün işlədilir. Məsələn, "damağı yoxdur" ifadəsi insanın cansız, həvəssiz, enerjili olmadığını göstərir.
İkinci mənada isə, "damağı çağ" və ya "damağı kök" ifadələri işlədilir. Bu ifadələr bir-birinin əksini ifadə edir. "Damağı çağ" insanın yüksək əhval-ruhiyyədə, şən, həvəsli, enerjili olduğunu, "damağı kök" isə tam əksinə, dərin kədər, qüssə, ümidsizlik içində olduğunu bildirir. Əhmədin kefi saz, damağı çağdır cümləsi də bu mənanı gözəl əks etdirir: Əhməd həm əhval-ruhiyyəcə yaxşıdır, həm də çox həvəslidir.
Maraqlıdır ki, sözün kökü olan ərəbcə "dimağ" sözü "beyin" mənasını daşıyır. Bu, əhval-ruhiyyənin beyin fəaliyyəti ilə sıx bağlı olduğunu göstərir. Beyin fəaliyyətinin yüksəlişi və ya aşağı düşməsi birbaşa insanın əhval-ruhiyyəsinə təsir göstərir. Beləliklə, Azərbaycan dilində "damaq" sözünün istifadəsi bu əlaqəni dilçilik baxımından əks etdirir.
Qısacası, "damaq" sözü Azərbaycan dilində incə bir məna çalarlarına malik çoxşaxəli bir sözdür. Həm danışıq dilində rahatlıqla, həm də poetik və bədii ədəbiyyatda təsirli şəkildə işlədilən bu söz, insanın daxili dünyasının və ruhi halının təsvirində mühüm rol oynayır.