izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dar-düdük: Azərbaycan dilində "dar-düdük" sözü, bir şeyin ölçüdən xeyli dar, sıx və bədənin hərəkətini məhdudlaşdıracaq qədər sıx olduğunu ifadə edir. Sadəcə "dar" sözündən daha güclü bir təsvir verir və əşyanın darlığını həddindən artıq vurğulayır. "Dar" sözü ümumi darlığı ifadə edərkən, "dar-düdük" sözü əşyanın bədəni sıxan, hərəkəti maneə törədən, demək olar ki, geyinməyi və ya içində olmağı çətinləşdirən dərəcədə dar olduğunu bildirir.

Bu söz, əsasən geyimlər üçün istifadə olunsa da, hər hansı digər dar məkan və ya əşya üçün də metaforik olaraq işlənə bilər. Məsələn, "dar-düdük yol", "dar-düdük tunel" kimi ifadələr həmin yerlərin həddindən artıq darlığını və keçilməsini çətinləşdirən təsvirini verir. Sözün tərkibindəki "düdük" hissəsi darlığın səs-küy yaradacaq qədər sıx olduğunu təsəvvür etməyimizə kömək edir. Sanki, bədən darlıqdan “düdüyür”, yəni narahatlıq və sıxılma hissi yaradır.

Dilçilik baxımından, "dar-düdük" sözü təkrarlanan quruluşlu (reduplikativ) bir ifadədir. Bu quruluş, mənanın daha da gücləndirilməsinə və emosional rəng qazandırılmasına xidmət edir. Sözün təsviri gücü, sadəcə "dar" sözü ilə ifadə oluna bilməyən bir vəziyyəti daha aydın və əyani şəkildə çatdırır. Beləliklə, "dar-düdük şalvar" ifadəsi, sadəcə dar şalvardan daha çox, həqiqətən də bədəni sıxan, geyinməyi çətinləşdirən, hərəkəti məhdudlaşdıran bir şalvar təsviri verir.

Qısacası, "dar-düdük" sözü, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını göstərən, canlı və təsirli bir söz olaraq, əşyanın darlığını şifahi olaraq dəqiq və təsviri şəkildə ifadə etməyə imkan verir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz