Daranmaq sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxmənalı bir fellərdir. Əsas mənası, darayaraq saçların və ya bənzər tellərin bir-birindən ayrılıb düzülməsi, nizama salınmasıdır. Bu, sadəcə fiziki bir hərəkət deyil, həm də simvolik bir məna daşıyır. Saçların darlanması, xarici görünüşün təkmilləşdirilməsi, özünü düzəltmə və nizam-intizamın bərqərar olunması kimi interpretasiya edilə bilər.
Lüğətdəki "məch. Daraqla bir-birindən ayrılıb nizama salınmaq, düzəldilmək" tərifi, daranan obyektin saç olduğunu nəzərdə tutur. Ancaq geniş mənada, "daranmaq" hər hansı bir ipək, yun, lif və ya digər tellərə də aid edilə bilər. Məsələn, toxuculuqda ipliklərin darlanması, bir-birinə qarışmış tellərin ayırılması və düzülməsi prosesi də "daranmaq" felinin mənasına uyğun gəlir.
Sözün daha maraqlı tərəfi, onun məcazi mənasındadır. Şeir nümunəsində olduğu kimi, "daranmaq" məcazi mənada daxili bir nizam-intizamın, düşüncələrin və ya duyğuların tənzimlənməsini ifadə edə bilər. Qərib misalında, "siyah saçları darandı" ifadəsi, qəhrəmanın daxili bir sakitliyi, həyatında bir nizamın qurulmasını simvolizə edə bilər. Bu mənada, daranan yalnız saçlar deyil, həm də qəhrəmanın ruhudur.
Beləliklə, "daranmaq" sözü sadəcə bir fiziki hərəkəti deyil, həm də daxili nizama, tənzimə, təkmilləşməyə və hətta ruhun sakitləşməsinə işarə edən zəngin mənalı bir sözdür. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər və bu da onu daha da maraqlı edir.