Dayalıq sözü Azərbaycan dilində, əsasən, qadınların uşaqlara qulluq etməsi, onlara baxması, tərbiyəsi və himayəsi ilə bağlı işlədilən bir termindir. Lüğətlərdə sadəcə "dayəlik" kimi qısa bir izah olsa da, bu anlayışın daha geniş və çoxşaxəli bir məna daşıdığını qeyd etmək vacibdir.
Dayalıq, sadəcə fiziki baxımın öhdəsindən gəlməkdən uzaq bir məsuliyyətdir. Dayənin vəzifələrinə körpənin bəslənməsi, yatırılması, təmizliyinin təmin edilməsi kimi əsas ehtiyaclarının qarşılanması ilə yanaşı, onun emosional inkişafına da ciddi təsir göstərir. Dayənin sevgi dolu, diqqətli və səbirli olması, körpənin etibarlılıq hissinin formalaşması üçün çox vacibdir. Dayə, körpənin ilk sosial əlaqələrini qurduğu, dünyanı tanımağa başladığı mühitin əsas təşkilatçılarından biridir.
Tarix boyu dayalıq peşəsi, xüsusilə də yüksək təbəqələrdə, olduqca önəmli bir yer tutmuşdur. Varlı ailələrin övladlarının tərbiyəsi və təlimi üçün xüsusi olaraq seçilmiş dayələr, həm də uşaqlara etiket, adət-ənənə və ictimai həyatın incəliklərini öyrətməklə məşğul olurdular. Bu baxımdan dayalıq, sadəcə bir peşə deyil, həm də bir növ təhsil və tərbiyə sistemi kimi fəaliyyət göstərirdi.
Müasir dövrdə dayalıq anlayışı bir qədər dəyişmiş olsa da, əsas funksiyası öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Artıq daha çox professional dayəlik xidmətləri mövcuddur və bu sahədə ixtisaslaşmış mütəxəssislər çalışır. Lakin əsas məqam dəyişməz olaraq qalır: dayənin uşağın həyatında oynadığı əvəzedilməz rol, onun fiziki və emosional sağlamlığına verdiyi töhfə.
Beləliklə, dayalıq sadəcə uşağa baxmaq deyil, onun həyatının ilk illərində formalaşmasına, sağlam və xoşbəxt bir şəxsiyyət kimi yetişməsinə yönəlmiş mürəkkəb və məsuliyyətli bir prosesdir. Bu prosesdə dayənin rolunu düzgün qiymətləndirmək və onun əməyini layiqincə dəyərləndirmək çox vacibdir.