izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dehqan (fars. دَهقان) sözü Azərbaycan dilində köhnə və klassik mənbələrdə geniş istifadə edilən bir termindir. Müasir "kəndli" sözünün daha zərif və bəzən daha nüfuzlu bir sinonimi sayıla bilər. Sadəcə əkinçilik işləri ilə məşğul olan bir şəxsi deyil, torpağı əməyi ilə becərən, həyatını ona bağlamış, torpağın məhsuldarlığına və rifahına görə məsuliyyət hiss edən bir insanı ifadə edir.

Lüğətlərdə "kəndli", "əkinçi", "rəncbər" kimi sözlərlə sinonim kimi göstərilsə də, "dehqan" bu sözlərdən daha geniş bir məna kəsb edir. Çünki, "dehqan" yalnız fiziki əməklə məşğul olan bir şəxsi deyil, eyni zamanda bəzən mal-mülk sahibi, sərvətli və ictimai mövqeyi olan bir kənd sakininə də aid edilə bilər. Tarixi mənbələrdə dehqanlar dövlət idarəçiliyində müəyyən rollar oynamış, vergi yığımı və ya digər ictimai vəzifələrdə iştirak etmişlər.

Sözün etimologiyası fars dilindən gəlir və "torpaq sahibi", "kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan" kimi mənaları əhatə edir. "Dehqan" sözünün istifadə edildiyi mətnlərdə şəxsin sadəcə bir əkinçi olmamasından daha çox, öz torpağına, əməyinə və məhsuluna olan bağlılığını, təcrübəsini və bilikini vurğulamaq istənildiyini görürük. Məsələn, "Şəxsi-məzkur Qəzvinin qəryələrindən Kərbəlayı Səlim adlı bir dehqanın oğlu idi" cümləsində, Kərbəlayı Səlimin sadəcə kəndli olmaması, öz qəzasında müəyyən bir nüfuz və mövqeyə sahib olması nəzərdə tutulur.

Beləliklə, "dehqan" sözü sadəcə bir peşə adı deyil, tarixi, sosial və mədəni kontekstinə görə dəyər kəsb edən zəngin bir termindir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz