Sərvətli sözü Azərbaycan dilində həm sifət, həm də isim kimi işlənən bir sözdür. Əsas mənası "sərvətə malik olan", "varlı", "dövlətli" deməkdir. Lüğətlərdəki qısa izahı sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin daha geniş və dəqiq bir şərhdən faydalanmaq mümkündür.
Etimalogiyası: Sərvətli sözü "sərvət" kökünə "-li" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. "Sərvət" sözünün özü isə Fars dilindən götürülmüşdür və əsasən maddi nemətləri, mal-mülkü, pulu, qızılları və s. ifadə edir. Beləliklə, "sərvətli" sözünün kökü dərin tarixi köklərə malikdir və maddi var-dövlət ilə sıx bağlıdır.
Məna çalarları: "Sərvətli" sözü sadəcə maddi sərvətin çoxluğunu deyil, həm də onunla əlaqədar olan həyat tərzini, imkanlarını əks etdirə bilir. Məsələn, "sərvətli adam" ifadəsi sadəcə pulu çox olan bir şəxsi deyil, eyni zamanda yüksək sosial statusu, əlçatan imkanları olan bir şəxsi təsəvvür etməyimizə səbəb olur. Kontekstdən asılı olaraq, "sərvətli" sözü müsbət, neytral və ya hətta mənfi məna daşıya bilər. Məsələn, "sərvətli ailə" ifadəsi müsbət konnotasiyalı ikən, "sərvətli, lakin xəsis adam" ifadəsi mənfi konnotasiyalı olur.
İstifadə nümunələri:
- O, çox sərvətli bir insandır, xeyriyyə işləri ilə məşğuldur.
- Şəhərin sərvətli əhalisi yeni bir parkın tikilməsini tələb edirdi.
- Sərvətli ailələrin uşaqları xüsusi məktəblərdə təhsil alırlar.
- Qədim dövrlərdə sərvətlilər zənginliklərini gizlətməyə çalışırdılar.
- Bu ərazi əvvəllər sərvətli tacirlərin yaşadığı yer olub.
Sinonimləri: Varlı, dövlətli, imkanlı, zəngin, sərvətdar. Bu sinonimlərin hər birinin öz məna çalarları və istifadə sahələri vardır. Məsələn, "zəngin" daha çox maddi sərvətin bolluğunu vurğulayır, "imkanlı" isə maddi sərvətlə yanaşı, imkan və fürsətlərə də işarə edir.
Antonimi: Kasıb, yoxsul, fəqir.