Rəncbər sözü farsca mənşəlidir və əsasən kənd təsərrüfatı ilə, xüsusilə taxıl əkinçiliyi ilə məşğul olan insanı ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "taxıl əkib becərməklə məşğul olan kəndli; əkinçi, taxılçı" kimi tərifi olsa da, mənanın daha geniş və dərin bir təhlilini vermək mümkündür.
Rəncbər sadəcə bir peşə adı deyil, həm də çalışqanlığı, əməksevərliyi, torpaqla bağlılığı və təbiətə bağlılığı simvolizə edir. Sözün özündəki "rənc" komponenti əmək, zəhmət, çətinlik mənasını verir. Beləliklə, rəncbər “əziyyət çəkərək, zəhmət çəkərək torpağı becərən adam” mənasını da özündə ehtiva edir. Bu mənada rəncbər, sadəcə bir əkinçi olmaqdan daha çox, təbii ehtiyatlarla olan sıx bağlılığı, torpağın bərəkətinə olan inamı və əməyinin bəhrəsini görmək üçün səbr və dözüm göstərmə qabiliyyətini təcəssüm etdirir.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- "Rəncbərlər səhər tezdən tarlalarda əkin işlərinə başladılar." (Burada rəncbər sadəcə əkinçi kimi işlənir.)
- "Əlləri torpaqdan qopmayan rəncbər, həyatının ən gözəl mənzərəsini öz əməyinin bəhrəsində görürdü." (Burada rəncbərin əməyə olan bağlılığı və əməyin bəhrəsinə olan sevgisi vurğulanır.)
- "O, əsl rəncbər idi, günəşin altında əyilmədən çalışar, torpağı əzizləyərdi." (Bu cümlədə rəncbərin zəhmətkeşliyi və torpağa olan hörməti ön plana çıxarılır.)
- "Qədim ədəbiyyatımızda rəncbərlərin həyatı, onların çətinlikləri və mübarizələri tez-tez təsvir olunub." (Bu cümlə rəncbər obrazının ədəbiyyatdakı yerini göstərir.)
Ümumiyyətlə, rəncbər sözü sadəcə bir peşə adı olmaqdan kənara çıxaraq, mədəniyyətimizdə özünəməxsus bir yerə malikdir və çalışqanlıq, səbr, torpaqla bağlılıq kimi qiymətləri özündə birləşdirir.