Determinist [lat. determinismus - müəyyənlik] – fəlsəfədə determinizmin tərəfdarı olan şəxs. Determinizm isə hadisələrin qaçılmazlıqla əvvəlki səbəblərlə müəyyən olduğunu iddia edən bir fəlsəfi mövqeydir. Başqa sözlə, determinizmə görə, hər bir hadisə, hətta bizim seçdiyimiz kimi görünən seçimlərimiz belə, əvvəlcədən müəyyən olunmuş səbəblərin məntiqi nəticəsidir. Bu səbəblərə fiziki qanunlar, genetik kod, keçmiş hadisələr və ya hətta Allahın qəzası daxil ola bilər.
Deterministlər inanırlar ki, kainatda hər şey səbəb-nəticə əlaqəsi ilə bağlıdır və əgər kainatın tam halını və bütün fiziki qanunlarını bilsək, gələcəki bütün hadisələri də dəqiqliklə proqnozlaşdıra bilərik. Bu, azad iradə anlayışına meydan oxuyan bir mövqedir, çünki əgər bütün hərəkətlərimiz əvvəlcədən müəyyən olunmuşdursa, onda həqiqi seçim imkanımız varmı? Bu sual əsrlər boyu fəlsəfədə mübahisələrə səbəb olmuşdur.
Determinizmin müxtəlif növləri mövcuddur. Məsələn, sərt determinizm hər şeyin əvvəlcədən müəyyən olduğunu və azad iradənin olmadığını iddia edir. Yumşaq determinizm isə azad iradə ilə determinizmin bir arada mövcud ola biləcəyini, hərəkətlərimizin səbəbləri olsa da, seçim etmə qabiliyyətimizin olduğunu irəli sürür. Bu fərqli yanaşmalar determinizmin dərin və mürəkkəb bir fəlsəfi mövzu olduğunu göstərir.
Deterministlər müxtəlif sahələrdə rast gəlinir. Elm adamları, tarixçilər, sosioloqlar və hətta teoloqlar öz işlərində deterministik düşüncədən istifadə edə bilərlər. Məsələn, bir tarixçi tarixi hadisələrin səbəblərini araşdırarkən deterministik yanaşma tətbiq edə bilər. Lakin, determinizmin tətbiqi həmişə asan deyil və bəzən mübahisələrə səbəb olur.
Yekun olaraq, determinist termini sadəcə bir fəlsəfi mövqenin tərəfdarı demək deyil; bu, kainatın təbiəti, insanın azad iradəsi və səbəb-nəticə əlaqəsinin dərin fəlsəfi sualları ilə bağlı kompleks bir mövqenin ifadəsidir. Bu mövzu hələ də fəlsəfənin canlı və aktual müzakirə mövzularından biridir.