Determini̇zm (latıncadan) fəlsəfədə, cəmiyyət və təbiətdə baş verən bütün hadisələrin əvvəlki hadisələrlə səbəb-nəticə əlaqəsi ilə qabaqcadan müəyyən olunduğu, başqa sözlə, hər şeyin öncədən müəyyən edilmiş bir sıra səbəblərə görə meydana gəldiyi anlayışıdır. Bu anlayış, hadisələrin təsadüfi deyil, əksinə, dəqiq və qaçılmaz qanunlara tabe olduğu fikrinə əsaslanır. Determinizm, əvvəlki vəziyyətlərdən gələcək vəziyyətlərin tam olaraq proqnozlaşdırıla biləcəyini irəli sürür, əgər bütün səbəblər və onların qarşılıqlı təsirləri məlumdursa.
Determinist yanaşma, müxtəlif elmi sahələrdə özünü göstərir. Məsələn, fizika elmində Nyutonun klassik mexanikası determinist bir model kimi qəbul edilir: əgər bir sistemin başlanğıc vəziyyəti məlumdursa, onun gələcək vəziyyəti də tam olaraq müəyyən edilə bilər. Lakin, kvant mexanikası ilə yanaşı, müasir elm determinist olmayan, yəni ehtimalçılığa əsaslanan modellərlə də məşğul olur.
Fəlsəfədə determinizmin müxtəlif formaları mövcuddur. Klassik determinizm, kainatın tamamilə qanunlara tabe olduğunu və bütün hadisələrin əvvəlki hadisələrdən məcburi olaraq gəldiyini iddia edir. Teoloji determinizm, bütün hadisələrin Allahın iradəsinə əsasən meydana gəldiyini bildirir. Qəddar determinizm isə, insan azad iradəsinin olmadığını və bütün hərəkətlərimizin əvvəlcədən müəyyən olunduğunu müdafiə edir. Bu sonuncu nöqteyi-nəzər, əxlaqi məsuliyyət anlayışına ciddi təzyiq göstərir.
Determinist baxış bucağı, insan hərəkətlərinin ətraf mühitin təsiri və genetik meylliliklər tərəfindən müəyyən edildiyini qəbul edir. Bununla belə, deterministlər arasında belə insan davranışının tam olaraq proqnozlaşdırıla biləcəyi və ya edilməməli olduğu barədə fikir ayrılığı var. Yəni, bütün səbəblər məlum olsa belə, onların qarşılıqlı təsirlərinin mürəkkəbliyi proqnozu çətinləşdirə bilər. Determini̇zm haqqındakı müzakirələr azad iradə, əxlaqi məsuliyyət və insanın öz həyatını necə idarə etdiyi kimi fundamental fəlsəfi sualları özündə ehtiva edir.