izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəhnə (fars. دَهنَه) sözü Azərbaycan dilində əsasən coğrafi relyefə aid olaraq, ana xəttdən (çay, dərə, yol və s.) ayrılan yan qolun, budağın, arxın və ya şırımın başlanğıc nöqtəsini ifadə edir. Sadəcə "başlanğıc" deməkdən daha çox, bir ana xəttin yanından əmələ gələn yeni bir coğrafi formasiyanın yaranma nöqtəsinə işarə edir.

Dəhnə sözü təkcə fiziki coğrafiyada deyil, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, bir hadisənin, bir prosesin və ya bir fikirin başlanğıc nöqtəsi də "dəhnə" kimi ifadə edilə bilər. Bu, sözün daha geniş, metaforik istifadəsinə işarə edir.

Misal olaraq, verilən "Bu dəhnə sel dəhnəsidir, Lil hökmran, qaya əsir…" misalında "dəhnə" sözü həm selin ana çaydan ayrılma nöqtəsini, həm də selin özünün başlanğıcını ifadə edir. Bu isə sözün həm konkret coğrafi, həm də daha geniş, prosesin başlanğıcını ifadə edən məcazi mənalarını göstərir. Lilin hökmranlığı və qayanın əsirliyi isə selin gücünü və təbiətin qüvvələrini daha da vurğulayır, “dəhnə”nin ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqəsini göstərir.

Ümumiyyətlə, "dəhnə" sözü sadə bir coğrafi termin olmaqdan kənara çıxaraq, təbiətin qüvvəsini, proseslərin başlanğıcını və hətta metaforik olaraq yeni bir şeyin əmələ gəlməsini ifadə edən zəngin bir məna daşıyır. Farsca kökləri olan bu sözün Azərbaycan dilindəki istifadəsi, onun dilin zənginliyinə və ifadə qabiliyyətinə töhfəsini göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz