izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dələmələnmə: "Dələmələnmək" felindən törəmiş isimdir. Sadəcə "dələmələnmək" fiilinin nəticəsini və ya həmin fiilin ifadə etdiyi prosesi bildirən bir söz deyil; daha çox, dələmələnmənin özünəməxsus keyfiyyətini, xarakterini və əhatə dairəsini əks etdirir. Belə ki, "dələmələnmək" sadəcə qarışıq, düzensiz, bir-birinə qarışmış halda olmaq deməkdirsə, "dələmələnmə" bu qarışıqlığın, düzensizliyin nə dərəcədə olduğunu, nə qədər yayıldığını, hətta nəyə səbəb olduğunu da ifadə edə bilər.

Məsələn, bir otağın "dələmələnməsi" sadəcə əşyaların səliqəsiz yerləşməsi ilə məhdudlaşmır. Bu, otağın ümumi görünüşünün qeyri-adi, çirkli, hətta təhlükəli səviyyədə qarışıq və dağınıq olması deməkdir. Yəni, dələmələnmə sadəcə fiziki bir vəziyyəti deyil, həm də bu vəziyyətin yaratdığı əhval-ruhiyyəni, ətraf mühitin təsirini əks etdirir.

Daha geniş mənada, "dələmələnmə" hər hansı bir sistemin, qurumun və ya prosesin nəzarətdən çıxmasını, qaydasızlaşmasını ifadə edə bilər. Məsələn, bir sənəd arxivinin dələmələnməsi, bir kompüter sisteminin dələmələnməsi, və ya hətta bir dövlətin iqtisadiyyatının dələmələnməsi kimi ifadələr bu anlamı daşıyır. Bu mənada, dələmələnmə bir mənfi hal kimi qəbul edilərək, sistemin effektivliyinin itirilməsini və fəaliyyətinin pozulmasını bildirir.

Beləliklə, "dələmələnmə" sözü sadə bir söz olmaqdan uzaqdır. O, məcazi və əyani mənaları ilə bir çox fərqli kontekstdə istifadə oluna bilər və hər istifadəsində özünəməxsus bir çalar daşıyır. Bu sözün istifadə sahəsinin genişliyi və mənasının dərinliyi onun Azərbaycan dilinin zənginliyini əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz