izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəmir-dümür sözü Azərbaycan dilində əsasən "toplanmış, yığılmış dəmir parçaları və ya dəmir əşyalar" mənasında işlənir. Sadəcə "dəmir" demək deyil, həm də bu dəmir parçalarının səpələnmiş deyil, bir yerdə toplanmış, bəlkə də qarışıq və düzensiz halda olmasını ifadə edir. Sözün tərkibindəki "dümür" komponenti bu yığılıqlığı, qarışıqlığı və miqdarın çoxluğunu vurğulayır.

Ədəbiyyatda, xüsusilə də xalq ədəbiyyatında və nağıllarda "dəmir-dümür" ifadəsi daha çox obrazlı mənada işlədilir. Bu, sadəcə dəmir parçaları deyil, ağır, sərt, bəlkə də qorxulu və ya təhlükəli bir şeyin simvolu kimi istifadə oluna bilər. Məsələn, misalda göstərildiyi kimi, qapının ağzına gələn birisinin ağır, böyük və qorxulu bir yük daşıması təsviri üçün istifadə olunmuşdur. "Dəmir-dümür" ifadəsi bu mənada bir növ metafora və ya metonimiya kimi də qiymətləndirilə bilər.

Sözün etimologiyası da maraqlıdır. "Dəmir" sözü farsca mənşəlidir və "dəmir" mənasını verir. "Dümür" isə ehtimal ki, "düm" (yığılmış, toplanmış) və "-ür" (işarə edən əlavə) kəlmələrindən əmələ gəlmişdir. Bu baxımdan "dəmir-dümür" ifadəsi fonetik cəhətdən də azərbaycan dilinin zənginliyini əks etdirir.

Ümumi olaraq, "dəmir-dümür" sözü sadə bir mənadan uzaqlaşaraq, dəmir parçalarının miqdarının və yığılıqlığının xüsusiyyətini əks etdirən, bədii əsərlərdə obrazlı mənalar daşıyan ifadədir. Onun istifadəsinin kontekstə bağlı olduğunu və həm konkret, həm də məcazi mənada işlənə biləcəyini unutmaq olmaz.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz