izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dəndan (fars. دندان) sözü Azərbaycan dilində klassik ədəbiyyatda "diş" mənasında işlənmişdir. Müasir Azərbaycan dilində daha çox "diş" sözü istifadə olunsa da, "dəndan" sözü tarixi və ədəbi kontekstdə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Ədəbiyyatımızda bu söz, sözün köhnəliyinə və ədəbi üsluba uyğun olaraq, daha zərif və poetik bir təsir bağışlayır.

Misal olaraq verilən beyt də bunu təsdiq edir: "Olmasa qabil əgər dəhr cəfa verməz ona; Təm biləzzət olanda necə dəndanə dəyər?" Bu beytdə "dəndanə" sözü "diş" mənasında işlənərək, şəxsin qüdrət və möhkəmliyinin simvolu kimi təqdim olunur. Əgər insan (və ya bir şey) zəmanənin (dəhr) cəfasına tab gətirmirsə, nə qədər güclü və xoşbəxt olsa da, bir diş qədər dəyəri yoxdur. Beləliklə, "dəndan" sadəcə anatomik bir orqan deyil, həm də qüvvət, möhkəmlik və dəyər simvolu kimi poetik bir məcaza çevrilir.

Farsca kökləri olan "dəndan" sözü, dilimizdəki bir çox fars mənşəli sözlər kimi, zamanla öz formasını qorumuş, amma istifadə tezliyi azalmışdır. Lakin ədəbiyyatda və tarixi mətnlərdə rast gəlinən bu söz, dil tariximizi və ədəbiyyatımızın zənginliyini əks etdirən dəyərli bir leksik vahiddir. Onun müasir dilə tam uyğun bir əvəzi olmasa da, "diş" sözü onun əsasən qəbul edilmiş və müasir istifadəyə uyğun olan əvəzedicisi kimi çıxış edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz