Dəniz: Yer kürəsinin səthinin təxminən 71%-ni əhatə edən, quru ilə əhatələnmiş və okeanların bir hissəsini təşkil edən, duzlu su kütləsi. Dənizlər, planetin su ehtiyatının əsas hissəsini təşkil edərək, həyatın inkişafında və davamlılığında müstəsna rol oynayır. Onların ölçüləri, dərinlikləri və ekoloji xüsusiyyətləri olduqca müxtəlifdir, bəziləri nisbətən kiçik və dayaz, bəziləri isə nəhəng və dərin ola bilər. Okeanlardan fərqli olaraq, dənizlər quru ilə daha çox əhatə olunmuşdur və bu da onların iqliminə, suyunun duzluluğuna, canlı aləminə öz təsirini göstərir.
Dənizlər, iqlimə təsir edən əsas amillərdən biridir. Suyun böyük istilik tutumuna malik olması, dənizlərin sahil bölgələrində mülayim iqlimin yaranmasına səbəb olur. Yayda havanı soyudur, qışda isə isidir. Dəniz cərəyanları dünyanın müxtəlif bölgələrinə isti və soyuq suları daşıyaraq, qlobal iqlim sisteminin tarazlığını təmin edir. Bundan əlavə, dənizlər həm də bioloji müxtəlifliyin qaynağıdır və minlərlə bitki və heyvan növünə yaşayış yeri yaradır.
Tarix boyu dənizlər insan həyatında mühüm rol oynamışdır. Nəqliyyat, ticarət, balıqçılıq və turizm kimi sahələrdə dənizlərdən istifadə olunmuş, dəniz səfərləri isə dünyanın müxtəlif mədəniyyətlərinin qarşılıqlı təsirini və inkişafını təmin etmişdir. Eyni zamanda dəniz, əsrlərdir insanları öz gözəlliyi və sirləri ilə valeh edir, ədəbiyyatda, incəsənətdə və mifologiyada daha çox şəxsiyyətləşdirilmiş bir simvol kimi təsvir olunur. Bu gün də dənizlərin tədqiqi, qorunması və dayanıqlı istifadəsi insanlığın gələcəyi üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.
Qısaca desək, "dəniz" sözü sadəcə yer kürəsinin su ilə örtülü bir hissəsini deyil, əvəzsiz ekoloji sistem, tarixi və mədəni əhəmiyyətə malik bir məkan, insan həyatına və iqlimə böyük təsir göstərən dinamik bir mühitdir.