Dərkal sözü Azərbaycan dilində "çətin keçilən yer, dar keçid" mənasında işlənir. Bu söz, əsasən, təbiətin yaratdığı maneələri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Meşənin sıx bitkiləri arasında əmələ gələn dar və dolaşıq yollar, dağların arasında qalmış sıx qayalar və ya dərin dərələr dərkal kimi təsvir edilə bilər.
Dərkal anlayışı sadəcə coğrafi bir təsvir deyil, həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, həyatda qarşılaşdığımız çətinliklər, maneələr və ya sıxıntılı vəziyyətlər də "həyatın dərkalı" kimi ifadə edilə bilər. Bu zaman dərkal, insanın həyat yolunda qarşılaşdığı maneələri, əngəlləri və çətinlikləri simvolizə edir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "dər" və "kal" kimi iki hissədən təşkil olunduğunu görərik. "Dər" sözü "vadi", "dərinlik" mənalarını verir. "Kal" sözü isə "dar", "sıx", "çətin keçilən" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, "dərkal" sözü, əslində, "dar və dərin keçid" kimi bir təsviri ifadədir.
Dərkal anlayışı ədəbiyyatda, xalq yaradıcılığında və gündəlik danışıq dilində tez-tez rast gəlinir. Xüsusilə, təbiət təsvirləri olan əsərlərdə, səyahət hekayələrində və nağıllarda dərkal sözü landşaftın təsvirində, həmçinin, qəhrəmanın qarşılaşdığı çətinliklərin vurğulanmasında istifadə olunur. "Meşənin dərkalı içindən keçdi", "Dağın dərkalından çıxmaq çətin oldu" kimi nümunələr buna aydın misaldır.