izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dızıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası "incə, titrəyən bir səs çıxarmaq"dır. Bu səs, adətən, metaldan, ya da yüksək tezlikdə titrəyən bir cismin yaratdığı, qulağı narahat etməyən, əksinə, bəzən xoş və sakitləşdirici təsir bağışlayan bir səsdir. Sadəcə "dızıltı səsi çıxarmaq" ifadəsindən daha geniş mənaya malikdir, çünki "dızıltı" sözü daha çox qeyri-müəyyən, qaranlıq bir səsi ifadə edir.

Dızıldamaq sözü, səsin xüsusiyyətini vurğulayır: o, yüksək tezlikli, davamlı və xeyli incədir. "Samovar xoş bir ahənglə dızıldayır" misalında olduğu kimi, bu səs, dinləyənin təsəvvürünü istilik, rahatlıq və səkinlik kimi müsbət hisslərlə dolu bir mənzərəyə yönəldir. Sözün təsviri gücü, samovarın işləmə prosesini deyil, onun yaratdığı atmosferi daha dəqiq ifadə edir.

Dızıldamaq həmçinin kiçik həşəratların (məsələn, milçəklərin) uçarkən çıxardıqları xırda səsi də ifadə edə bilər, lakin bu məna əsas mənadan daha az istifadə olunur. Əsasən, metal və ya elektrik cihazlarının yaratdığı xoş və incə səslər üçün istifadə olunur. Beləliklə, dızıldamaq sözü, sadəcə bir səsin olması faktını deyil, həmin səsin keyfiyyətini, xüsusiyyətini və hətta o səsin yaradıcı bir atmosferə təsirini də ifadə edir.

Maraqlı bir məqam odur ki, dızıldamaq sözünün emosional yüklənməsi müsbətdir. "Vızıldamaq" və ya "cıvıltı" kimi bənzər sözlərdən fərqli olaraq, dızıldamaq səsi qıcıqlandırıcı və ya narazıedici deyil, əksinə, rahatlatıcı və xoş təsir bağışlayır. Bu, sözün semantik zənginliyini və dəqiqliyini nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz