Dialektika [yun.] Fəlsəfənin ən əsas və qədim sahələrindən biri olan dialektika, əsasən dəyişmə, inkişaf və ziddiyyətlərin qarşılıqlı təsiri üzərində qurulmuşdur. Sadəcə, "dəyişmə elmi" kimi qəbul edilməməlidir; daha dəqiq desək, dialektika təbiətin, cəmiyyətin və düşüncənin daxili ziddiyyətlərinin, qarşılıqlı əlaqələrinin və inkişafının ümumi qanunlarını araşdıran bir fəlsəfi yanaşmadır.
Qədim Yunanıstanda yaranan dialektika, müxtəlif fəlsəfi məktəblər tərəfindən fərqli şəkildə təfsir olunmuşdur. Sokratın sual-cavab metodundan başlayaraq, Platonun İdeyalar nəzəriyyəsindəki inkişaf konsepsiyasına, Aristotelin analitik və sintetik yanaşmasına qədər dialektikanın müxtəlif formaları mövcuddur. Bu müxtəlifliyin əsas səbəbi, dialektikanın qarşıdurma, ziddiyyət və həllin birliyini əks etdirən dinamik bir proses olaraq qəbul edilməsidir.
Hegel'in idealist dialektikanı dəyişiklik prosesini tezislərin, antitezislərin və sintezlərin bir-birini əvəz etməsi kimi təsvir etməsi dialektikanın inkişafında mühüm bir mərhələ olmuşdur. Marks və Engels isə Hegelin idealist dialektiqasını materialist dialektikaya çevirərək, tarixi materializmin əsasını qoydular. Onların fikrincə, cəmiyyətin inkişafı maddənin, istehsal vasitələrinin və ictimai münasibətlərin qarşılıqlı təsiri nəticəsində baş verir.
Müasir dövrdə dialektika fəlsəfənin əsas istiqamətlərindən biri olaraq qalmaqdadır və elmin müxtəlif sahələrində, o cümlədən fizika, biologiya və sosiologiyada geniş istifadə olunur. Dialektik düşüncə tərzi, dəyişməni və inkişafı statik və sabit bir dünya görüşünün əksinə olaraq qəbul edərək, problemlərə daha hərtərəfli və dinamik bir yanaşma təmin edir. Yəni, dialektika yalnız bir fəlsəfi anlayış deyil, həm də dünyanı başa düşmək üçün güclü bir metodik vasitədir.