Dialoq (yun. διάλογος – söhbət, danışıq) ədəbi əsərlərdə, teatr tamaşalarında və ya film senarilərində iki və ya daha çox şəxs arasında gedən söhbət, mübadilə olunan fikirlərin, düşüncələrin və duyğuların yazılı və ya şifahi ifadəsidir. Bu, sadəcə bir söhbət deyil, həm də əsərin məzmununun, personajların xarakterinin və ədəbi üslubun açıqlanması üçün əsas vasitədir. Dialoqun əsas məqsədi əsərin hərəkətini irəlilətmək, personajlar arasındakı münasibətləri göstərmək və oxucu/tamaşaçı üçün hekayəni daha canlı və maraqlı etməkdir.
Dialoqun ədəbi əsərə daxil edilməsində müxtəlif üsullar mövcuddur. Bəzi əsərlərdə dialoq əsas süjet quruluşunu təşkil edir, personajlar arasındakı qarşıdurmalar və ya razılaşmalar vasitəsilə hadisələrin inkişafını təsvir edir. Digər əsərlərdə isə dialoq əlavə məlumatlar vermək, personajların xarakterini və psixologiyasını üzə çıxarmaq üçün istifadə olunur. Dialoqun tərzi də müxtəlif ola bilər – formal, qeyri-rəsmi, yumoristik və ya dramatik.
Dialoqun təsirliliyi bir çox amillərdən asılıdır: personajların dilinin təbii və inandırıcı olması, onların sosial statusu və xarakterlərinə uyğun danışıq tərzi, dialoqda işlənən sözlərin seçimi və səlisliyi. Uğurlu dialoq oxucu/tamaşaçıya personajları daha yaxından tanımağa, onların duyğularını və düşüncələrini anlamağa imkan verir. Məsələn, Cəlil Məmmədquluzadənin əsərlərindəki dialoqlar həm yumor dolu, həm də ictimai-siyasi problemləri əks etdirən canlı, obrazlı və realist tərzdə yazılmışdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, "Dialoq" termini yalnız ədəbiyyatda deyil, həm də fəlsəfə, siyasət və sosial elmlərdə müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur. Bu kontekstlər ümumilikdə iki və daha çox tərəf arasında düşüncə və fikir mübadiləsini ifadə edir. Bu, qarşılıqlı anlayışa, həqiqətin axtarışına və problemlərin həllinə yönəlmiş konstruktiv bir prosesdir.
Səməd Vurğun, Mirzə Fətəli Axundov və digər klassik yazıçılarımızın əsərlərindəki dialoqlar Azərbaycan ədəbiyyatında dialoqun inkişafında mühüm rol oynamışdır. Sabirin “Əhvalpürsanlıq” dialoqu da Azərbaycan ədəbiyyatında dialoq janrının parlaq nümunələrindən biridir.