Mübadilə (ər. مُبادَلَة - mubādala) sözü bir şeyin başqa bir şeylə dəyişdirilməsini, qarşılıqlı verib-alma əməliyyatını bildirir. Əsas mənası bir şeyin verilib, əvəzində başqa bir şeyin alınmasıdır. Bu dəyişdirmə prosesi müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər.
Birinci mənada, mübadilə, ekvivalent və ya bərabər dəyərdə olan malların, əşyaların və ya xidmətlərin bir-birinə dəyişdirilməsini ifadə edir. Məsələn, "Əkinçilər məhsullarını bazarlarda mübadilə edirdilər." cümləsində mübadilə, məhsulların pul və ya digər mallarla dəyişdirilməsini ifadə edir. Bu, barter ticarətinin əsasını təşkil edir.
İkinci mənada, mübadilə, daha geniş mənada, hər hansı iki və ya daha çox şeyin bir-birinə dəyişdirilməsini, bir şeyin başqasına çevrilməsini əhatə edir. Bu, yalnız maddi əşyalarla məhdudlaşmır. Məsələn, "Fikir mübadiləsi aparmaq" ifadəsi fikirlərin, təcrübələrin, məlumatların qarşılıqlı olaraq paylaşılmasını və müzakirəsini bildirir. "Enerji mübadiləsi" isə fiziki və ya kimyəvi proseslərdə enerjinin bir formada başqa bir formaya çevrilməsini ifadə edir.
Üçüncü mənada, mübadilə, sosial və mədəni kontekstlərdə də istifadə olunur. "Mədəni mübadilə proqramları" fərqli mədəniyyətlər arasındakı qarşılıqlı əlaqələri və təcrübələrin paylaşılmasını ifadə edir. Bu mənada mübadilə, mədəniyyətlərin qarşılıqlı təsiri, biliklərin və dəyərlərin ötürülməsi deməkdir.
Beləliklə, "mübadilə" sözü sadə bir verib-alma əməliyyatından daha çox geniş bir məna kəsb edir və müxtəlif sahələrdə, müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunur. Onun əsas xüsusiyyəti iki və ya daha çox elementin bir-birinə dəyişdirilməsi və ya qarşılıqlı təsirindədir.