izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Diamát sözü dialektik materializmin qısaltılmış formasıdır. Sovet dövründə ali təhsil müəssisələrində tədris olunan və materialist fəlsəfəyə əsaslanan bir fənnin adı idi. "Diamát" termini, tez-tez qısaca istifadə olunmasına baxmayaraq, əslində "dialektik materializm" ifadəsinin tam mənasını özündə ehtiva edir.

Dialektik materializm, dünyanın maddi olduğunu və inkişafının dialektik qanunlara — əksliklərin vahidliyi və mübarizəsi, keyfiyyət dəyişiklikləri, miqdar dəyişikliklərinin keyfiyyət dəyişikliyinə çevrilməsi və inkarın inkarı qanunlarına — tabe olduğunu iddia edən fəlsəfi bir təlimlər sistemidir. Bu təlim, tarixin və cəmiyyətin inkişafını da materialist baxımdan izah etməyə çalışır, bunu sinif mübarizəsi və iqtisadi amillər vasitəsilə təhlil edir.

Sovet dövründə Diamát, ideoloji təhsilin ayrılmaz bir hissəsi idi və tələbələrin marksist-leninist dünyagörüşünü qəbul etmələri üçün əsas vasitələrdən biri sayılırdı. Bu fənnin tədrisi, yalnız əsas anlayışların öyrənilməsi ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda, ictimai-siyasi həyatın bütün aspektlərini marksist-leninist prizmasından dəyərləndirməyi və təhlil etməyi nəzərdə tuturdu. "Diamát müəllimi" ifadəsi də bu kontekstdə, bu fənni tədris edən müəllimin nüfuzlu və əhəmiyyətli bir mövqeyə sahib olduğunu göstərir.

Bu gün, Sovet İttifaqının dağılması ilə birlikdə, dialektik materializm geniş yayılmış bir fəlsəfi təlim deyildir və "Diamát" termini daha çox tarixi bir kontekstdə istifadə olunur. Ancaq, sovet keçmişini anlamaq və o dövrün təhsil sistemini təhlil etmək üçün bu terminin mənasını bilmək vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz