izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Didə (fars. ديده) – klassik Azərbaycan ədəbi dilində “göz” mənasında işlənən bir sözdür. Fars dilindən gələn bu söz, sadəcə “göz”ün sinonimi deyil, ədəbiyyatımızda daha çox duyğu və ifadə gücünə malik bir ifadədir. “Göz” sözü ilə müqayisədə “didə” daha poetik, daha rəmzi bir məna daşıyır.

Nəsminin misalında olduğu kimi, “didə” sözü yalnız görmə orqanı kimi deyil, həm də duyğuların, əzabların, sevinclərin ifadə olunduğu bir mərkəz kimi təsvir edilir. “Didə qandan nəm durur” ifadəsi sadəcə gözün yaşlı olduğunu deyil, qəlb əzabının, dərin bir kədərin göz yaşlarında əks olunduğunu ifadə edir. Bu baxımdan “didə”, “göz” sözündən daha çox ifadə qüvvəsinə və duyğusal təsirə malikdir.

Ədəbiyyatımızda “didə” sözü müxtəlif məcazlar, təşbihlər və metaforalarla zənginləşdirilir. Məsələn, “didənin nuru”, “didənin pəri”, “didənin işığı” kimi ifadələr gözün gözəllik və parlaqlığını ifadə edərkən, “didənin yaşı”, “didənin qanı” kimi ifadələr dərin kədər və əzabı ifadə etmək üçün işlədilir. Beləliklə, “didə” sözü ədəbiyyatımızda yalnız bir leksik vahid deyil, eyni zamanda poetik təsvir vasitəsi kimi də önəmli rol oynayır.

Qısacası, “didə” sözü sadəcə “göz”ün daha qədim və klassik bir sinonimi deyil, ədəbiyyatda duyğu və ifadə gücünü artıran, məcazlı ifadələrdə istifadə olunan zəngin mənalı bir leksik vahiddir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz