Divanə (fars. دیوانه) sözü Azərbaycan dilində əsasən "dəli", "ağılsız", "ağılı zəif olan" mənalarında işlənir. Lüğətlərdə verilən qısa izahlardan fərqli olaraq, divanəlik anlayışı sadəcə "dəlilik"lə məhdudlaşmır. Bu terminin arxasında daha geniş və mürəkkəb bir məna dünyası gizlənir.
Klassik ədəbiyyatımızda "divanə" sözü tez-tez romantizm, ehtiras və ya ilahi bir vəcd halını ifadə etmək üçün işlədilir. Məsələn, "Məcnun tək divanəyəm" misalında divanəlik, Leyli üçün olan dərin və hədsiz məhəbbətin ifadəsidir. Bu mənada, divanəlik bir növ müqəddəs dəlilik, ictimai normalardan kənarda olan, lakin daxili bir həqiqəti ifadə edən bir vəziyyətdir.
Digər tərəfdən, gündəlik danışıq dilində "divanə" sözü daha çox istehza və ya tənqid məqsədilə işlədilir. "Divanəmisən? Yaxud da axmaq?" sualı bir insanın ağılsız və ya düşüncəsiz hərəkətinə münasibət bildirmək üçün istifadə olunur. Bu istifadədə divanəlik sadəcə ağılsızlıq və ya axmaqlıq anlamına gəlir.
Beləliklə, "divanə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Həm dərin romantikliyi, həm də sadəcə ağılsızlığı ifadə edə bilən bu söz, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının zənginliyini göstərən maraqlı bir nümunədir. Fars dilindən gələn bu sözün mənasının zaman keçdikcə necə inkişaf etdiyini və müxtəlif mədəni kontekstlərdə necə qəbul olunduğunu araşdırmaq maraqlı olardı.