izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Doğuzmaq sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış, əsasən şifahi nitqdə istifadə olunan bir feldir. Lüğətlərdə "doğurmaq" felinə istinad edilməsinə baxmayaraq, mənası daha çox doğurma prosesinin xüsusi bir halını, əsasən heyvanların çoxalmasını ifadə edir. "Doğurmaq" daha ümumi bir məna daşıyır və bitkilər, hətta meyarlı ifadələrdə metaforik olaraq fikirlər üçün də işlənə bilir. Doğuzmaq isə, əsasən heyvanların, xüsusilə də ev heyvanlarının (inek, qoyun, keçi və s.) balalarını dünyaya gətirməsini ifadə edir.

Bu fərq, sadəcə leksik bir fərq deyil, həm də kontekstual bir fərqdir. "Doğmaq" daha neytral bir sözdür, halbuki "doğuzmaq" əməlin fiziki tərəfinə, heyvanın hamiləlik dövründən sonra bala dünyaya gətirməsinin əmək sərf etmə prosesinə işarə edir. Beləliklə, "doğuzmaq" sözü, "doğurmaq" sözündən daha konkret və situasiyaya bağlı bir məna daşıyır.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "doğuzmaq" sözü daha çox kənd həyatına, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan insanların dilinə xasdır. Şəhər mədəniyyətində bu söz o qədər də geniş yayılmayıb və əvəzinə "doğurmaq" və ya daha formal ifadələr işlədilir. Bu da sözün fonetikası və semantikasının, müəyyən bir sosial-mədəni kontekstlə sıx bağlı olduğunu göstərir.

Yekun olaraq, "doğuzmaq" sözü, "doğurmaq" sözünün daha spesifik, konkret və şifahi nitqə xas olan bir variantıdır. Əsasən ev heyvanlarının bala dünyaya gətirməsi prosesini ifadə edir və kənd həyatının dil xüsusiyyətlərini əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz