Dolaq sözü Azərbaycan dilində, əsasən qılınc və ya oxşar kəsici silahların sapına sarınan, müdafiə və tutmağı asanlaşdıran bir örtük üçün işlədilir. Bu örtük, yundan, kətan parçalarından və ya digər uyğun materiallardan toxunaraq hazırlanır. Sadəcə bir sarğı deyil, həm də silahın sapının formasına uyğun olaraq diqqətlə hazırlanmış, bəzən isə naxışlı və bəzəkli ola bilən bir əşyadır. Dolaq, silahın əlin təzyiqindən, sürtünməsindən qorunmasına və daha möhkəm tutulmasına kömək edir.
Tarixi kontekstdə, dolaq silah ustalarının öz işlərinə bədii yanaşmalarının da bir göstəricisi idi. Fərqli materialların, rənglərin və toxuma üsullarının seçimi, dolağın estetik dəyərini artırırdı. Beləliklə, dolaq yalnız bir praktik əşya deyil, həm də sahibinin zövqünü və bəlkə də sosial statusunu ifadə edən bir simvol idi.
Misal olaraq verilən “Dolaqsız gedən oğlan” ifadəsi, gəncin heç bir silahı, yəni qorunma vasitəsi olmadan təhlükəli bir yola çıxdığını və ya mübarizəyə hazır olmadan getdiyini bildirir. “Dolaq tamam oldu, gəl” ifadəsi isə, silahın hazırlanması, təmirinin bitməsi və ya hazırlıq işlərinin tamamlanması mənasını verir; söhbət bir hərbi əməliyyatdan və ya müharibədən gedə bilər.
Müasir dövrdə dolaq sözü daha az işlənsə də, tarixi və mədəni əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Silah tarixi və etnoqrafiyası ilə maraqlananlar üçün bu söz, keçmiş həyat tərzini və silah istehsalının incəliklərini anlamaq üçün əhəmiyyətli bir ipucu təşkil edir.