Dolanmaq1 feili, əsasən bir cismin, varlığın və ya nöqtənin başqa bir cismin, varlığın və ya nöqtənin ətrafında hərəkət etməsini, onun ətrafında fırlanmasını, dönməsini, hərlənməsini ifadə edir. Sadəcə, bir nöqtəni əhatə edən dairəvi və ya qıvrım bir yol boyunca hərəkət etmək mənasını verir. Bu hərəkət sürətli və ya yavaş, davamlı və ya fasiləli ola bilər.
Misal olaraq, "Ay yerin ətrafında dolanır" ifadəsi Ayın Yer ətrafında fırlanmasını, dairəvi bir orbitdə hərəkət etməsini göstərir. "Uşaqlar ağacın ətrafında dolandılar" cümləsində isə uşaqların ağacın ətrafında dairəvi hərəkət etdikləri təsvir olunur. Həmçinin, "Dərənin ətrafını bir saatda dolanmaq mümkün deyil" kimi cümlələrdə coğrafi məkanda dolanma hərəkəti təsvir olunur. Bu mənada "dolanmaq" feili "dövran etmək", "ətrafını gəzmək", "əhatə etmək" kimi sinonimlərə malikdir.
Daha geniş mənada, "dolanmaq" feili metaforik olaraq da işlənə bilər. Məsələn, "fikirlərim başımda dolanır" ifadəsi düşüncələrin qarışıq və nizamlı olmayan şəkildə başda dolaşdığını ifadə edir. Bu isə hərəkətin konkret deyil, daha çox abstrakt olduğunu göstərir. Belə hallarda "dolanmaq" feili "qarışmaq", "çaşmaq", "sarsılmaq" kimi mənaları da əks etdirə bilər.
Lüğətlərdə sadəcə "bir şeyin ətrafında fırlanmaq" kimi qısaca izah olunsa da, "dolanmaq" feili həm fiziki, həm də metaforik mənalarda istifadə olunan zəngin bir söz olduğunu görmək mümkündür. Bu zənginlik isə onun ifadə etdiyi hərəkətin xüsusiyyətləri ilə (fırlanma, hərlənmə, davamlılıq, sürət) və kontekstinə bağlı olaraq fərqli çalarlar qazandığını göstərir. Həm konkret bir hərəkəti, həm də daha abstrakt və əqli bir prosesi təsvir etmə qabiliyyəti "dolanmaq" feilini Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını genişləndirən sözlərdən biri edir.