izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Döşdən sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və əsasən "əzbərdən", "sinədən", "hafizədən", "yazısız" mənalarını ifadə edir. Yəni, bir şeyin yazılı mənbəyə əsaslanmadan, yadda saxlanılan məlumata istinadən söylənilməsini və ya icrasını bildirir.

Daha geniş izah etsək, "döşdən" sözü, məlumatın yazılı formada qarşımızda olmadan, beynimizdə, yaddaşımızda mövcud olduğu və oradan istifadə edilərək söylənilməsi və ya ifa edilməsi prosesini təsvir edir. Bu, uzun illər ərzində təkrarlanan hərəkətlərdən, öyrənilmiş mətnlərdən və ya yaşadılmış təcrübələrdən əldə edilmiş bir bacarıq və ya biliyin təzahürüdür. Məlumatın yazılı formada qeydə alınmasına ehtiyac olmadan, tamamilə daxili yaddaşa əsaslanaraq ortaya çıxması "döşdən" ifadəsinin əsas mahiyyətini təşkil edir.

Misal olaraq, "döşdən oxumaq" ifadəsi, şairin şeirini yazılı mətnə baxmadan, yaddaşına əsaslanaraq oxumasını bildirir. Bu, şairin şeiri mükəmməl öyrəndiyini və onu öz sinəsindən, yəni yaddaşından səlis şəkildə ifa edə bildiyini göstərir. Həmçinin, "döşdən bilmək" ifadəsi də bir məlumatı əzbərdən, yadda saxlamaqla bilməyi ifadə edir.

Maraqlı bir məqam da odur ki, "döşdən" sözünün istifadəsi, şifahi ənənənin güclü olduğu cəmiyyətlərdə daha çox rast gəlinir. Çünki yazılı mənbələrin məhdud olduğu dövrlərdə məlumatın nəsildən-nəslə ötürülməsində yaddaşın rolu böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu baxımdan, "döşdən" sözü sadəcə bir leksik vahid olmaqdan da əvvəl, mədəniyyətin müəyyən bir tərəfini əks etdirən bir dil vahididir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz