izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Döşənmək sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir feldir. Əsas mənası sərilmək, yayılmaq, bir şeyin üstünə salınmaq, yerləşdirilməkdir. Sadəcə "sərilmək" və ya "salınmaq" sözlərinin sinonimi olmaqdan daha çox, "döşənmək" hərəkətin daha diqqətli, qəsdən və hazırlanmış şəkildə icra edildiyini ifadə edir.

Misal üçün, "xalçanı döşəmək" ifadəsi sadəcə xalçanın yerə atılmasını deyil, onun düzgüncə, bərabər şəkildə yerə sərilməsini, büzüşmələrin düzəldilməsini əks etdirir. Bu, həm də müəyyən bir məkanın hazırlanması, tənzimlənməsi mənasını verir. Yataq döşəmək, masa döşəmək kimi ifadələr də bu mənanı gücləndirir.

Metaforik mənada istifadə edildikdə isə "döşənmək" bir şeyin üzərinə, ətrafına yayılmaq, yayılması, örtülməsi mənasını da verir. Məsələn, "qorxu onu döşədi" ifadəsində qorxu hissinin insanı bürüyüb əhatə etməsi təsvir olunur. Bu halda "döşənmək" sözü intensivliyi və tamlığı vurğulayır.

Ədəbiyyatda "döşənmək" sözü daha da zəngin mənalar kəsb edir. Misal olaraq verilən şeir parçasında ("Rəxtxabı döşəndi, yatdı hərif; Günbəgündən vücudu oldu zəif") "döşənmək" rahatlıq, dincəlmək istəyini ifadə edir, eyni zamanda hərifə məxsus olan zəiflik və yorğunluğun da simvoludur. Beləliklə, söz həm fiziki bir hərəkəti, həm də əhval-ruhiyyə vəziyyətini ifadə edə bilir.

Nəticədə, "döşənmək" sözü sadə bir hərəkəti deyil, həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə oluna bilən, zəngin semantik potensiala malik bir sözdür. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və müxtəlif duyğu və təəssüratları ifadə edə bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz