Dözümlü sifəti, bir varlığın, hadisənin və ya vəziyyətin çətinliklərə, əziyyətlərə, narahatlıqlara və ya əngəllərə qarşı müqavimət göstərmə qabiliyyətini, səbirini və davamlılığını ifadə edir. Sadəcə "səbirli" olmaqdan daha geniş bir məna kəsb edir. Dözümlülük, anlıq bir səbr deyil, uzun müddətli, çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün lazım olan daxili gücü və qüvvəni əks etdirir.
Dözümlülük, fiziki və ya emosional səviyyədə ola bilər. Fiziki dözümlülük, uzun müddət fəaliyyət göstərmək, ağrıya və ya yorğunluğa tab gətirmək qabiliyyətini ifadə edirsə, emosional dözümlülük isə stress, hüsn-təəssür, xəyal qırıqlığı və ya mənfi hadisələrə qarşı səbirli və mətanətli olmağı bildirir. Bu, nəinki səbirli olmaq, həm də çətinliklər qarşısında ruhdan düşməmək, ümidini itirməmək, mübarizəni davam etdirmək mənasını da özündə ehtiva edir.
Məsələn, "qaraca qız da Nurəddin kimi pis günə dözümlü, səbirli bir uşaqdır" cümləsində "dözümlü" sözü, qaraca qızın çətinliklərə, ehtimal ki, yoxsulluq, ədalətsizlik və ya başqa mənfi hadisələrə qarşı səbirli, mətanətli və davamlı davranışını ifadə edir. Bu, onun yalnız səbirli olduğunu deyil, həyatın çətinliklərinə qarşı daxili gücə və müqavimətə malik olduğunu vurğulayır.
Beləliklə, "dözümlü" sözü, sadəcə səbirli olmaqdan daha dərin və geniş bir məna kəsb edir. O, çətinliklər qarşısında mübarizə aparmaq, müqavimət göstərmək və davamlılıq göstərmək qabiliyyətini əks etdirir.