izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dud: (fars. دود - dud) Əslində "tüstü" mənasını verən fars sözü olub, Azərbaycan dilinə də bu məna ilə daxil olmuşdur. Lakin zaman keçdikcə, dilin inkişafı ilə yanaşı, mənası genişlənmiş və bədii ədəbiyyatda, xüsusilə klassik şeirdə və xalq ədəbiyyatında daha simvolik və məcazlı mənalar qazanmışdır.

Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında "dud" sözü tək başına "tüstü" mənasında işlənmiş olsa da, "dudiah" və "dudi-dil" kimi birləşmələrdə daha zəngin bir məna alır. "Dudiah" ümumiyyətlə, qəzəb, hiddət, qəzəbli nəfəs, ağır bir tənqid və ya hədələmə kimi mənalarda işlədilir. Tüstü kimi qalxan hiddət, hətta duman kimi qaranlıq bir vəziyyətə işarə edə bilər. "Dudi-dil" isə daha çox qəzəbli, əsəbi, hiddətlə dolu nitq, kəskin sözlər mənasını verir; ürəkdən çıxan, əsəb və qəzəbin ifadəsi olaraq şərh edilə bilər. Bu ifadələr tüstünün görünüşü və yayılma xüsusiyyətlərindən ilhamlanaraq, qüvvətli emosiyaların qarışıqlı və yayılmasını təsvir etmək üçün istifadə olunur.

Beləliklə, "dud" sözü sadəcə "tüstü" demək deyil, klassik ədəbiyyatda və folklorda qəzəb, hiddət, əsəbilik və hətta qaranlıq, bədbəxtlik kimi mənfi emosiyaların simvolik təsvirində də işlədilmişdir. Sözün əsl mənasından çıxaraq, məcazlı mənalarının zənginliyi onun dilin ifadə imkanlarını genişləndirdiyini göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz