izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dur (zərf) [fars.] klassik Azərbaycan ədəbi dilində "uzaq", "uzaq məsafədə olan" mənalarında işlənən bir sözdür. Sadəcə "uzaq" sözünün sinonimi deyil, daha çox məsafənin böyüklüyünü, əlçatmazlığını və ya hətta bir növ uzaqlaşdırılma, ayrılma hissini ifadə edir. Müasir Azərbaycan dilində bu mənada nadir hallarda işlənsə də, klassik ədəbiyyatda tez-tez rast gəlinir və əsərlərə xüsusi bir poetiklik, əzəmət və dərinlik qatır.

"Dur" sözü məsafəni sadəcə fiziki mənada deyil, həm də məcazi mənada ifadə edə bilir. Məsələn, "ruhən dur" ifadəsi ruhi uzaqlığı, ayrı düşmüşlük hissini bildirə bilər. Bu, sözün çoxşaxəli məna kəsb etməsinə və yazıçılar tərəfindən müxtəlif kontekstlərdə istifadəsinə imkan verir.

Verilən misal misrasında ("Cənnəti-vəslindən, ey canım, məni dur eyləmə") "dur eyləmək" ifadəsi "uzaqlaşdırmaq", "ayırmaq", "məhrum etmək" mənalarında işlənir. Bu mənada "dur" yalnız məsafəni deyil, həm də əlaqənin kəsilməsini, birliyə mane olan bir qüvvəni ifadə edir. Sözün bu istifadəsi, onun klassik ədəbiyyatda nə qədər dərin və çoxmənalı olduğunu göstərir.

Qısacası, "dur" sözü sadə bir məsafə göstəricisindən daha çoxdur. O, poetik təsvirlərdə, xüsusilə də klassik ədəbiyyatda, dərin duyğuları, əlçatmazlığı və uzaqlığın yaratdığı həsrəti ifadə etmək üçün güclü bir vasitədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz