izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Dürtmək felinin əsas mənası, bir şeyi zorla, təzyiq göstərərək, içəri doğru itələmək, yerləşdirmək, soxmaqdır. Bu hərəkət istənilən obyektə - maye, qatı və ya hətta qeyri-maddi şeylərə (məsələn, fikirləri kiminsə beyninə dürtmək) - aid ola bilər. Zorlama elementi həlledicidir; dürtmək sakitcə, yumşaqca yerləşdirmək deyil, əksinə, müqavimətə qarşı müəyyən bir təzyiq və səy tələb edən bir hərəkətdir.

Misal olaraq, qapı çətin açıldıqda açarı deşikə dürtmək, iynəni tikmədə parça içərisinə dürtmək, ya da qələmi qabın içinə dürtmək göstərilə bilər. Hər üç halda da, obyekt müəyyən bir müqavimətə qarşı zorla yerləşdirilir. Lüğətdə verilən nümunədə olduğu kimi, dürtmək hərəkəti gizli, məxfi şəkildə də həyata keçirilə bilər; məsələn, gizlicə bir kağızı kiminsə cibinin içərisinə dürtmək.

Daha geniş mənada, "dürtmək" metaforik olaraq da istifadə olunur. Məsələn, "həqiqəti onun boğazına dürtdülər" ifadəsində "dürtmək" sözü zorla, təzyiq altında bir gerçəyi kiminsə qəbul etməsini təsvir edir. Yaxud "onu hərəkətə dürtdü" ifadəsində isə "dürtmək" hər hansı bir hərəkətə təkan verən, həvəsləndirən bir təsir kimi nəzərdə tutulur. Bu metaforik istifadədə zorlama elementi daha az önəmli olsa da, bir növ təzyiq və ya təkan vurma anlamı saxlanılır.

Beləliklə, "dürtmək" sözü sadəcə fiziki bir hərəkəti deyil, həm də daha geniş mənada zorla yerləşdirmək, təkan vermək, təzyiq göstərmək mənalarını da özündə ehtiva edir. Bu çoxşaxəli məna, sözün ifadə etdiyi hərəkətin xarakterini və kontekstini aydınlaşdırmaq üçün vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz