izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Düsturüləməl (ərəb. دستور‌الأعمال - düsturü’l-ə’mal) sözü köhnə Azərbaycan dilində işlənmiş bir termindir və müasir dilə "təlimat", "göstəriş", "qayda" və "nizam" kimi tərcümə oluna bilər. Lakin bu tərcümələr tam mənasını əks etdirmir. Çünki "düsturüləməl" sadəcə bir qayda və ya göstəriş deyil, daha çox bir işin, bir hərəkətin necə icrası barədə rəsmi və ya yetkili bir mənbədən verilən dəqiq və ətraflı təlimat, prosedur və ya sənədi ifadə edir.

Əsəd bəyin misalında olduğu kimi, "düsturüləməl" bir qərar, bir siyasət və ya bir əmrin konkret tətbiqini, icrasını tənzimləyən, həmin qərar, siyasət və ya əmrin detallarını əks etdirən sənəd kimi başa düşülə bilər. Bu baxımdan, "düsturüləməl" "əmrnamə", "rəsmi sərəncam" və ya "təlimat məktubu" ifadələrinə daha yaxın məna kəsb edir. Sadə bir "qayda"dan daha formal və rəsmi bir xarakter daşıyır.

Maraqlı bir məqam odur ki, "düsturüləməl" sözündəki "düstur" (qanun, qayda) və "əməl" (iş, hərəkət) komponentləri birlikdə bir işin icra qaydalarının, onun necə həyata keçirilməsinin tam və əhatəli təsvirini ifadə edir. Yəni, sadəcə nə edilməli olduğunu deyil, necə edilməli olduğunu da tam şəkildə izah edən bir sənəd və ya təlimatdır.

Beləliklə, "düsturüləməl" sözü tarixi kontekstdə, xüsusən rəsmi və inzibati əlaqələrdə istifadə edilən dəqiq, ətraflı və rəsmi xarakterli bir təlimat və ya qayda mənasını verir. Bu sözün müasir dilə tam bərabər bir tərcüməsi yoxdur, amma mənasını anlamaq üçün kontekstin nəzərə alınması vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz