izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Elektriklənmək – fizika elmində elektrik yükünün bir cisim tərəfindən qəbul edilməsi prosesidir. Bu, maddənin atom və molekullarının strukturunda olan elektronların miqdarının dəyişməsi nəticəsində baş verir. Normal halda, atomların müsbət yüklü nüvəsi ətrafında mənfi yüklü elektronlar tarazlıq halında olur və neytral yükə malikdirlər. Lakin müxtəlif səbəblərdən, məsələn, sürtünmə, təmas və ya induksiya yolu ilə elektronların bu tarazlığı pozula bilər. Nəticədə, cisim ya artıq elektron qəbul edib mənfi yüklənər, ya da elektron itirərək müsbət yüklənər.

Elektriklənmənin baş vermə mexanizmləri müxtəlifdir. Sürtünmə yolu ilə elektriklənmə ən çox müşahidə edilən növdür. Məsələn, ebonit çubuğu yun parçaya sürtündükdə, elektronlar yun parçadan ebonit çubuğa keçir və ebonit mənfi, yun parçası isə müsbət yüklənir. Təmas yolu ilə elektriklənmədə isə yüklü cisim neytral cisimlə təmasa girdikdə, yükün bir hissəsi neytral cisimə ötürülür. İnduksiya yolu ilə elektriklənmədə isə yüklü cismin təsiri altında neytral cisimdən elektronların yenidən paylanması baş verir, bunun nəticəsində cismin müxtəlif hissələri müsbət və ya mənfi yüklənir. Bu prosesdə cismin özündən elektron itkisi və ya qəbulu baş vermir.

Elektriklənmə hadisəsi gündəlik həyatımızda da müşahidə olunur. Qaranlıqda paltarların çıxarılması zamanı eşidilən səs, saçların taranması zamanı qalxması, şimşək çaxması – bunların hamısı elektriklənmənin təzahürüdür. Elektriklənmənin təsiri nəticəsində yaranan statik elektrik yükü texnikanın müxtəlif sahələrində həm faydalı, həm də zərərli ola bilər. Məsələn, fotokopi maşınları və lazer printerləri elektriklənmə prinsipindən istifadə edir, halbuki statik elektrik elektronika üçün zərərlidir və qoruyucu tədbirlər tələb edir.

Qısacası, elektriklənmə, maddənin əsas xassələrindən biri olan elektrik yükünün əldə edilməsi prosesidir və fizikanın əsas anlayışlarından biridir. Bu prosesin müxtəlif üsulları və təzahürləri var, eləcə də həm faydalı tətbiqləri, həm də zərərli təsirləri mövcuddur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz