izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Eyiləşmək sözü Azərbaycan dilində köhnəlmiş bir sözdür və əsasən yaxşılaşma, sağalma, daha yaxşı vəziyyətə düşmə mənalarını ifadə edir. Müasir Azərbaycan dilində bu mənada daha çox "yaxşılaşmaq", "sağalmaq", "düzelmək" kimi sinonimlər işlədilir. Ancaq "eyiləşmək" sözü, öz köhnəliyinə baxmayaraq, müəyyən bir incəliyi, zərifliyi və hətta poetik bir çaları özündə saxlayır. Bu, sadəcə olaraq fiziki sağlamlıqla deyil, ümumiyyətlə, həm fiziki, həm də mənəvi vəziyyətin yaxşılaşmasını ifadə edə bilər.

Sözün köhnəliyi onun mənasının daha da dərinləşməsinə və zənginləşməsinə səbəb olub. Misal olaraq, yuxarıda verilən sitatda Raufun "İnşallah, az bir zamanda sağalıb eyiləşərsən" ifadəsi sadəcə fiziki sağalmanı deyil, həm də ümumi rifah halının yaxşılaşmasını, bəlkə də ruhun rahatlamasını ifadə edir. Bu ifadədəki "eyiləşmək" sözü, "yaxşılaşmaq" sözündən daha çox istilik, narahatlıq və qayğı hissi daşıyır.

Etimoloji baxımdan "eyiləşmək" sözünün "eyilmək" felindən törəmə olduğu güman edilir. "Eyilmək" sözü isə əsasən əyilmə, bükülmə mənalarında işlənir. Lakin "eyiləşmək"də bu əyilmə, mənfi mənada deyil, əksinə, yaxşılığa doğru bir əyilmə, bir istiqamətlənmə kimi başa düşülür. Sanki, bir əyri vəziyyətdən düz vəziyyətə doğru bir keçid, bir transformasiya nəzərdə tutulur. Bu da sözə unikal bir məna çalarlığı qazandırır.

Nəticə olaraq, "eyiləşmək" sözü, köhnəlmiş olmasına baxmayaraq, özünün incə məna çalarları və emosional yükü ilə dili zənginləşdirən bir leksik vahiddir və müasir ədəbiyyatda da bədii təsir gücü üçün istifadə oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz