Əczaxana (ər. əcza və fars. …xanə) sözü tarixən əczaçıların dərman preparatları, tibbi bitkilər və digər əlaqədar məhsulların satışı və hazırlanması ilə məşğul olduqları ticarət müəssisəsini ifadə edir. Müasir dövrdə "aptek" termini ilə sinonim olsa da, "əczaxana" sözü köhnəliyi ilə yanaşı, özünəməxsus bir tarixi və mədəni çaları da ehtiva edir.
Keçmişdə əczaxanalar sadəcə dərman satılan yerlər deyildi, eyni zamanda, əczaçıların bilik və bacarıqlarının nümayiş olunduğu, xəstələrə məsləhət verilən, hətta kiçik bir laboratoriya funksiyasını yerinə yetirən məkanlar idi. Əczaçılar bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətlərini bilərək, dərmanları əl ilə hazırlayır, xüsusi reseptlərə uyğun olaraq qarışıqlar düzəldirdilər. Bu baxımdan əczaxana, sadəcə bir ticarət müəssisəsi deyil, həm də sağlamlığın qorunmasında mühüm rol oynayan bir mərkəz idi.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "əcza" kökündən gəldiyini görürük ki, bu da dərman, əczaçılıq mənasını verir. "-xanə" isə fars mənşəli olub, "ev", "yer", "məkan" kimi mənaları əks etdirir. Beləliklə, "əczaxana" sözü əslində "dərman evi", "dərman hazırlanan və satılan yer" kimi tərcümə oluna bilər. Bu terminin istifadəsi, Azərbaycan dilinin zəngin leksikası və tarixi təbəqələşməsinin bariz nümunəsidir.
Müasir apteklərlə müqayisədə, köhnə əczaxanalar daha çox sənətkarlıq və fərdi yanaşma ilə fərqlənirdi. Hər bir əczaçı öz müştərilərini yaxşı tanıyırdı və onların ehtiyaclarına uyğun olaraq dərmanlar təklif edirdi. Bu səbəbdən də əczaxana, sadəcə bir satış yeri deyil, həm də icma həyatının ayrılmaz bir hissəsi idi. "Kiçik oğlu mühəndis böyük qardaşının əmrlərinə itaət edirdi: əczaxanaya get" misalında göstərildiyi kimi, əczaxanaların həyatımızdakı əhəmiyyəti nəzərə çarpır.