izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əlləmək – Azərbaycan dilində geniş məna daşıyan bir felldir. Sadəcə "əllə toxunmaq" mənasını verməklə yanaşı, həm də əşyanın keyfiyyətini, halını, təzəliyini və sair xüsusiyyətlərini yoxlamaq, araşdırmaq məqsədi ilə əl sürtmək, əl vurmaq kimi daha dərin mənaları ehtiva edir. Bu əməlin arxasında təkcə fiziki toxunma yox, həm də duyğu, təcrübə və qavrayışın birləşməsi dayanır.

Lüğətlərdə qeyd edilən "əllə yoxlamaq, əl sürtüb baxmaq, əl sürtmək, əl vurmaq, əl toxundurmaq" ifadələri əlləməyin müxtəlif nüanslarını əks etdirir. Məsələn, "əllə yoxlamaq" daha ciddi və məqsədyönlü bir yoxlamanı, "əl sürtüb baxmaq" isə daha səthi və təsadüfi bir əlaqəni ifadə edə bilər. "Əl vurmaq" daha çox bir şeyə qısa müddətə toxunmağı, "əl toxundurmaq" isə nazik və incə bir toxunmanı ifadə edir.

Misal olaraq verilən Mirzə Rəhim ağanın çənəsini əlləməsi əsərin kontekstindən asılı olaraq bir neçə məna kəsb edə bilər. O, çənəsini əlləyərək ya ağrını yoxlayır, ya da əlinin hərəkəti ilə duyğularını ifadə edir, ya da sadəcə olaraq düşüncəli vəziyyətdə olduğuna işarə edir. Bu hərəkətin arxasında gizlənən məna ədəbi əsərin ümumi məzmunundan asılı olaraq dəyişə bilər.

Beləliklə, "əlləmək" sözü sadə bir fiziki hərəkətdən daha çox, əşya və hadisələrlə qarşılıqlı əlaqəni, onların keyfiyyətlərinin dərk olunmasını, həmçinin duyğuların və hisslərin ifadəsini əhatə edən çoxşaxəli bir anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz