Əlüstü sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və sürətli, ani, gecikmədən baş verən hərəkəti, vəziyyəti bildirir. Yəni, bir işin dərhal, heç bir tərəddüd etmədən, o dəqiqə, o saat yerinə yetirilməsini ifadə edir. "Tez", "dərhal", "bir anda", "sürətlə", "cəld", "iti", "dayanmadan" kimi sözlərlə sinonimdir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "əl" və "üstü" sözlərindən təşkil olunduğunu görərik. Bu, işin əlin üstündə, yəni gecikmədən, hazırda, həmin an yerinə yetirilməsini obrazlı şəkildə ifadə edir. Sanki əlin üstündə tutulan bir şey kimi, sürətli və ani hərəkət təsvir olunur.
Əlüstü sözünün istifadəsi danışıq dilində daha çox yayılmışdır və yazılı dilə nisbətən daha canlı və ifadəlidir. Misal olaraq, "Əlüstü ayağa qalxdı" cümləsində şəxsin heç bir tərəddüd etmədən dərhal ayağa qalxmasının təsviri verilir. "Əlüstü yola düşdüm" cümləsində isə sözsüz, dəqiqə itirmədən yola çıxma mənası ifadə olunur. "Məhəmmədhəsən əmi əlüstü girdi həyətə" cümləsində isə gözlənilmədən, ani olaraq həyətə girmə vəziyyəti təsvir edilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "əlüstü" sözü həm müsbət, həm də mənfi mənada istifadə oluna bilər. Məsələn, bir işin sürətlə, lakin səhv edilərək yerinə yetirilməsi də "əlüstü" sözü ilə ifadə oluna bilər. Kontekstdən asılı olaraq, sözün mənası dəyişə bilər.