Əsilsizlik – bir şeyin əsassız, yalan, həqiqətə uyğun olmayan, yaxud da mənşə etibarilə saxtalaşdırılmış, saxta olmasını bildirən bir anlayışdır. Bu termin iki əsas mənada işlədilir:
1. Həqiqətdən Uzaqlıq, Əsassızlıq: Bu mənada əsilsizlik, bir iddianın, xəbərin, məlumatın və ya fikrin həqiqətə uyğun olmamasını, əsassız olmasını, yəni sübut və dəlillərlə təsdiq olunmayan, uydurma, yanlış və ya aldadıcı xarakter daşımasını ifadə edir. Məsələn, “Xəbərin əsilsizliyi sübut olundu” cümləsində əsilsizlik, xəbərin yalan olduğunu, həqiqətə uyğun olmadığını göstərir. Bu, sadəcə səhv bir məlumatdan tutmuş, qəsdən yayılmış bir yalandan tutmuş, müxtəlif səviyyələrdə təzahür edə bilər. Elm, tarix və digər sahələrdə əsilsiz iddialar ciddi nəticələrə gətirib çıxara bilər.
2. Əsli-Nəsəbi Olmama, Nanəciblik: Bu mənada əsilsizlik, bir şeyin orijinal olmamasını, nəsəbinin saxta olmasını, əsl mənbəyindən, kökündən uzaqlaşmasını ifadə edir. Bu, məsələn, sənət əsərləri, sənədlər, soy-kök və ya mənşə ilə bağlı ola bilər. Saxta əsərlər, dəyişdirilmiş sənədlər və ya uydurma nəsil ağacları bu mənanın nümunələridir. Bu kontekstdə əsilsizlik, bir şeyin qanunsuz surətdə təqlid olunmasını, yaxud da özünü həqiqətən olduğundan fərqli göstərməsini bildirir. Tarix boyu əsilsiz sənədlər vasitəsilə torpaq, sərvət və vəzifələr ələ keçirmək kimi bir çox dələduzluq halları qeydə alınıb.
Ümumi olaraq, əsilsizlik həqiqətə zidd bir anlayışdır və həm fərdi, həm də ictimai həyatda ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Həqiqətin müəyyənləşdirilməsi və saxtakarlığın ifşa edilməsi cəmiyyətin sağlam inkişafı üçün vacibdir.