Əvəzedilməz sifət olaraq, heç bir şeylə, heç bir başqa varlıqla, şəxslə və ya əşyayla əvəz oluna bilməyən, yerinə keçə bilməyən, bənzəri tapıla bilməyən, olduqca qiymətli və nadir bir varlıq və ya şey deməkdir. Bu, sadəcə əvəzinin olmaması deyil, həm də özünəməxsus, təkrarolunmaz xüsusiyyətlərə malik olmasını ifadə edir.
Bir əşyanın əvəzedilməz olması onun maddi dəyəri ilə birbaşa bağlı olmaya da bilər. Məsələn, köhnə bir fotoşəkil, xatirələrə görə, yeni, daha keyfiyyətli bir fotoşəkil ilə əvəz oluna bilməz. Bu, onun sentimental dəyərinin əvəzedilməz olmasının təzahürüdür. Eyni şəkildə, bənzərsiz bir əl işi, rəsm əsəri və ya tarixi əhəmiyyət daşıyan bir sənət əsəri də əvəzedilməz sayıla bilər.
İnsan münasibətlərində əvəzedilməzlik daha da dərin bir məna kəsb edir. Dostluq, sevgi, ailə bağları – bunların hamısı əvəzedilməzdir. Çünki hər bir insan unikaldır və başqa bir insanın yerinə keçə bilməz. Əlaqələr, özünəməxsus təcrübələr və xatirələr üzərində qurulduğu üçün, onların dəyəri müqayisə edilə bilməz və əvəzsizdir.
Beləliklə, "əvəzedilməz" sözü sadəcə bir şeyin qiymətli olduğunu deyil, həm də onun unikal, təkrarolunmaz və özünəməxsusluğunu vurğulayır. Bu söz, bir şeyin və ya bir insanın yerini doldurmağın mümkün olmadığını, onun yerini yalnız özü doldura biləcəyini bildirir.