əvəzləndirilmə

Əvəzləndirilmə: "Əvəzləndirilmək" fellərinin məsdər formasından törəmiş, bir şeyin başqasının yerini tutması, dəyişdirilməsi, yerinə başqasının qoyulması mənasını ifadə edən bir isimdir. Sadəcə bir şeyin başqasına dəyişdirilməsi deyil, prosesin özü, həmin dəyişdirmə hadisəsidir. Məsələn, "köhnə avadanlığın əvəzləndirilməsi" deyərkən, sadəcə avadanlığın dəyişdirilməsini deyil, bu prosesin özünü, köhnənin çıxarılıb yenisinin qoyulması prosesini nəzərdə tuturuq.

Əvəzləndirilmə müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Texnoloji sahədə köhnəlmiş texnologiyanın daha müasir versiyası ilə əvəzləndirilməsini, tibbdə isə xəstə orqanın süni orqanla əvəzləndirilməsini göstərə bilər. Həmçinin, sosial həyatda da insanların, ideyaların, anlayışların əvəzləndirilməsindən söhbət gedə bilər. Məsələn, bir sözün lüğətdə başqa bir sözlə əvəzləndirilməsi, bir rəhbərin başqasına əvəzləndirilməsi və ya bir sistemin digəri ilə əvəzləndirilməsi kimi hallar əvəzləndirilmənin geniş tətbiq sahələrini göstərir.

Əvəzləndirilmənin əsasını isə əvvəl mövcud olanın funksional və ya digər baxımdan qeyri-kafi olması, zədələnməsi və ya köhnəlməsi təşkil edir. Bu, yeni və daha effektiv, daha müasir və ya sadəcə fərqli bir şeyin gətirilməsinə səbəb olur. Proses müxtəlif amillərdən asılı olaraq planlı və ya qəfil, tədricən və ya birdən-birə baş verə bilər.

Maraqlı bir məqam odur ki, əvəzləndirilmə həm müsbət, həm də mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Məsələn, köhnə və səmərəsiz bir sistemin daha effektiv bir sistemlə əvəzləndirilməsi müsbət bir hadisədir. Lakin, əvəzləndirilmə prosesi zamanı bəzi problemlərlə, məsələn, uyğunsuzluqlarla, əlavə xərclərlə və ya qarışıqlıqlarla qarşılaşmaq olar. Ona görə də, əvəzləndirilmə qərarı diqqətlə düşünülməli və lazımı tədbirlər görülməlidir.