Fədai sözü ərəb mənşəli olub (فدائي - fedā’ī), öz canını fəda edən, qurban verən mənasını verir. Lüğətlərdə sadəcə “ümumi bir iş yolunda, məslək uğrunda təhlükəli işlərə qoşulub canından keçməyə hazır olan şəxs” kimi izah olunsa da, bu tərif fədainin mürəkkəb və çoxşaxəli mahiyyətini tam əks etdirmir.
Fədai anlayışı yalnız fiziki cəsarətdən və ölümə hazır olmaqdan ibarət deyil. O, həm də dərin inancı, ideala bağlılığı, özünü fəda etməyə hazır olmağı və hərəkətlərinin nəticələrinə qarşı məsuliyyət hissini əhatə edir. Fədai, sadəcə öz canını qurban verməyən, eyni zamanda ideyaları uğrunda mübarizə aparan, həyatını riskə atmaqdan çəkinməyən bir insandır.
Tarix boyu fədailər müxtəlif hərəkatlarda, inqilablarda, milli-azadlıq mübarizələrində önəmli rol oynayıblar. Onların hərəkətləri bəzən qəhrəmanlıq, bəzən isə təhlükəli və qeyri-qanuni sayılıb. Fədai anlayışına yanaşma, həmin hərəkatın ideologiyalarından və məqsədlərindən asılı olaraq dəyişə bilər. Bir tərəfdən fədailər müqəddəs sayılsa da, digər tərəfdən onların hərəkətləri tənqid və mübahisələrə səbəb ola bilər.
Beləliklə, fədai sadəcə bir tərifə sığmayan mürəkkəb və çoxcəhətli bir anlayışdır. O, həm qəhrəmanlıq, həm də qurbanvermə, həm cəsarət, həm də ideala bağlılıq deməkdir. Onun tarixi kontekstdə qiymətləndirilməsi, həmin dövrün siyasi, sosial və mədəni şəraitini nəzərə almağı tələb edir.