Fəqir (ər. فقير - fəqir) sözü ərəb mənşəli olub, kasıb, yoxsul, ehtiyac içində olan şəxs mənasını verir. Klassik ədəbiyyatımızda geniş istifadə olunmuş bu söz, müasir Azərbaycan dilində də, əsasən, kasıblıq və ehtiyacı vurğulamaq üçün işlənir. Lakin sadəcə maddi yoxsulluğu deyil, həm də ruhani cəhətdən məhrumluğu, mənəvi tənəzzülü ifadə edə bilər. Fəqir, yalnız pulsuz və əşyasız bir şəxs deyil, həm də özünü Allah yoluna həsr etmiş, dünyəvi var-dövlətə qarşı laqeyd olan bir dərviş və ya müqəddəs şəxs kimi də qəbul edilə bilər. Bu mənada fəqirlik, maddi yoxsulluqdan daha çox, ruhani zənginliyi ifadə edir.
Kərbəlayı Məhəmmədin misalında olduğu kimi ("Hər nə oldu, biz kasıba, biz fəqirlərə oldu."), fəqir sözü daha çox maddi ehtiyac içində olanları, yoxsulları ifadə etmək üçün işlədilir. Ancaq sözün köklərini və tarixi istifadəsini nəzərə alaraq, onun daha geniş və çox qatlı bir məna daşıdığını unutmaq olmaz. Fəqirlik, ancaq maddi cəhətdən yox, həm də mənəvi cəhətdən məhrumluğu, ehtiyacsızlığı ifadə edə bilər. Bu mənada fəqirlik, bir növ həyat fəlsəfəsi, dünyəvi var-dövlətə qarşı təvazökarlıq və ruhani kamilliyə çatma yoludur.
Beləliklə, fəqir sözü sadəcə "kasıb" sözünün sinonimi deyil, daha zəngin və çoxmənalı bir termindir. Onun mənası kontekstdən və istifadə olunduğu əsərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Həm maddi yoxsulluğu, həm də mənəvi kamilliyi ifadə edə bilən bu söz, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının parlaq nümunələrindən biridir.