Fəvvarələnmə (fəvvarələnmək feliindən törəmə) – suyun, mayenin və ya başqa bir maddənin yüksək təzyiq altında şırnaq şəklində yuxarıya doğru püskürməsi, coşması, sıçraması prosesi. Bu, təbiətdə vulkan püskürmələri zamanı lava axınının, geyzerlərin fəaliyyətindən qaynaqlanan suyun şırnaqlarının və ya insan tərəfindən yaradılmış fəvvarələrdə müşahidə edilən gözəl bir hadisədir.
Fəvvarələnmə anlayışı sadəcə suyun püskürməsi ilə məhdudlaşmır. Metaforik mənada, həddindən artıq coşğunluq, enerji və həyəcanla dolu bir vəziyyətin, duyğuların ifadəsinə də işarə edə bilər. Məsələn, “şəhərdəki bayram tədbirləri əsl fəvvarələnməyə çevrilmişdi” deyərkən, tədbirin canlılığını, coşğunu və izdihamın həyəcanını vurğulayırıq. Bu metaforik istifadə fəvvarələnmənin əsas xüsusiyyəti olan yüksək enerjili və gözə çarpan hərəkəti əks etdirir.
Fəvvarələnmənin fiziki hadisə olaraq izahı isə, sıxışdırılmış mayenin və ya qazın təzyiq altında açılan bir deşikdən güclü şəkildə çıxması ilə bağlıdır. Bu, hidravlika və fluid mexanikası qanunlarına əsaslanır. Təzyiqin yaranması müxtəlif səbəblərdən, məsələn, yeraltı qaynar su mənbələrinin təzyiqi, mexaniki nasoslar və ya hətta kimyəvi reaksiyalar nəticəsində baş verə bilər. Fəvvarələnmənin hündürlüyü və gücü təzyiqin intensivliyi və açılan dəliyin ölçüsündən asılıdır.
Beləliklə, "fəvvarələnmə" sözü həm konkret bir fiziki prosesi, həm də metaforik mənada enerjili və coşğun bir vəziyyəti ifadə edən çoxşaxəli bir termindir. Onun mənasını başa düşmək üçün həm fiziki, həm də məcazi aspektləri nəzərə almaq lazımdır.