Futurizm [lat. futurum – gələcək] XX əsrin əvvəllərində yaranmış və ədəbiyyat, incəsənət, musiqi və memarlıq sahələrini əhatə edən avant-qard hərəkatıdır. Futurizm, adından da göründüyü kimi, gələcəyə yönəlmiş, keçmişin ənənələrini və klassik formaları rədd edərək, texnologiyanın sürətli inkişafı və müasir həyatın dinamizmini təsvir etməyə çalışırdı.
Futurizm hərəkatının əsas ideyası, sənayeləşmənin, maşınların və texnologiyanın yaratdığı yeni reallığı, sürəti, gücü və enerjini təsvir etmək idi. Onlar keçmişin incəsənətini köhnəlmiş və statik hesab edərək, gələcəyin enerjisini və hərəkətini əsərlərində əks etdirməyə çalışırdılar. Bu məqsədlə, rəsmdə hərəkət hissi yaratmaq üçün dinamik kompozisiyalar, parçalanmış formalar və parlaq rənglər tətbiq edirdilər. Ədəbiyyatda isə qeyri-adi sintaksis, qısa, təsirli cümlələr, şəhər həyatının səs-küyünü və sürətini əks etdirən obrazlar üstünlük təşkil edirdi.
Futurizm hərəkatının banisi İtalyan şairi Filippo Tommaso Marinetti hesab olunur. 1909-cu ildə "Futurizm Manifesti"ni nəşr etdirərək, hərəkatın əsas prinsiplərini və ideyalarını açıqlayıb. Manifesti təkcə incəsənəti deyil, həm də siyasəti, sosial həyatı əhatə edirdi və qəddarlığa, müharibəyə və hətta zorakılığa qədər bir sıra radikal fikirlər irəli sürürdü.
Futurizm, XX əsr incəsənətinin inkişafına dərin təsir göstərmişdir. Hərəkətin radikal yanaşması və yeni formalar axtarışı sonrakı avant-qard hərəkatlarına ilham mənbəyi olmuş, kubizm, dadaizm və sürrealizm kimi sənət axınlarının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Ancaq, futurizmin faşizmə yaxınlığı və bəzi üzvlərinin faşist rejimi ilə əlaqələri hərəkatın irsini mürəkkəbləşdirir.
Qısaca, futurizm sadəcə bir sənət hərəkatı deyil, XX əsrin başlanğıcında sürətli sosial və texnoloji dəyişikliklərin əks olunması, gələcəyə yönəlmiş radikal bir ideologiyanın ifadəsidir.