izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Genə sözü Azərbaycan dilində "yenə" mənasında işlənir. Lakin sadəcə "yenə"nin sinonimi olmaqdan daha çox, bu sözün istifadəsi, kontekstdən asılı olaraq, əsas mənanın üstünə bir sıra əlavə çalarlar əlavə edir. "Yenə" daha neytral bir sözdürsə, "genə" daha çox təkrarlanan, davamlı bir hərəkət və ya vəziyyəti, bəzən də bir az təəssüf və ya məyusluq ifadə edərək bildirir. Mənfi bir halın yenidən baş verməsini və ya istənilməyən bir vəziyyətin davam etməsini vurğulayır.

Misal olaraq, M. P. Vaqifin şeirindən götürülmüş "Xəyalındır məndən genə gen kimi" misrasında "genə" sözü, sevgilisinin onu daim xəyalında saxlamasının təkrarlanan, davamlı və bir qədər də təəssüf doğuran bir hal olduğunu ifadə edir. Yəni, yalnız "yenə" demək kifayət etməzdi, çünki "genə" bu təkrarlanan xəyalın şair üçün dolayı bir əzab olduğunu da nəzərə çatdırır.

Digər misalda, "Ələsgər eşqə düşüb; Sevdi cəfakarı genə" deyimində isə "genə" təkrarlanan, davamlı bir sevgi və ya ehtirasın, bəlkə də bir qədər də inadkarlığın ifadəsidir. Bu vəziyyətdə "genə" sözü, sadəcə "yenə" sözü ilə əvəz olunsa da, mənanın tamlığını itirəcəkdir.

Beləliklə, "genə" sözü, "yenə"nin emosional və kontekstlə bağlı daha zəngin bir versiyası olaraq qəbul edilə bilər. O, sadəcə bir hərəkətin təkrarlanmasını deyil, həmin təkrarlanmanın yaradıcı təəssüratını da oxucuya çatdırır. Dilçilik baxımından, bu, sözün semantik yükünün artması və stilistik imkanlarının genişlənməsi deməkdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz