izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Gicəlmək₂ sözü Azərbaycan dilində əsasən "qayıdmaq, geri dönmək" mənasında işlənir. Lakin bu, sadə bir qayıdış deyil, daha çox gözlənilməz, birdən-birə və ya qəfil baş verən bir dönüşü ifadə edir. Sanki bir şeyin təsiri altında, həddən artıq təəccüb, qorxu və ya şok nəticəsində baş verən bir qayıdışdır. Bu mənada, "gicəlmək" həm fiziki, həm də məcazi bir dönüşü təsvir edə bilər; məsələn, birdən geriyə çəkilmək, qərarından dönmək və ya düşüncələrindən vaz keçmək kimi.

Sözün digər mənaları isə "gic olmaq, dəli olmaq, başına hava gəlmək" kimi ifadələrlə əlaqələndirilir. Bu mənada "gicəlmək", ağıl balanının pozulması, düşüncə qarışığı və ya nəzarətini itirmə nəticəsində yaranan bir vəziyyəti ifadə edir. Bu, qəfil baş verən bir dəyişiklik ola bilər, və ya uzun müddət davam edən bir prosesin nəticəsi.

Cəlil Məmmədquluzadənin "Danabaş kəndi" əsərindəki "Gicəlmək" sözünün daha bir mənasına rast gəlirik: məsələn, əsərin bir yerindəki qəhrəmanın gözlənilmədən davranışını və ya reaksiyasını ifadə etmək üçün işlənmişdir. Beləliklə, sözün kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlarda istifadə edilməsi mümkündür.

Misal olaraq göstərilən Cəfər Cabbarlıdan olan sitatda isə "Gicəlmisən qız nədir?" ifadəsi, qızın gözlənilməz, qeyri-adi və ya başa düşülməyən bir hərəkəti ilə əlaqələndirilir. Bu, onun davranışının söhbətətdakı şəxsi çaşdırdığını, hətta bir qədər dəli kimi qəbul edildiyini göstərir.

Yekun olaraq, "gicəlmək" sözünün çoxşaxəli və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar kəsb edən bir söz olduğunu demək olar. Həm sadə bir qayıdışı, həm də ağıl balanının pozulmasını və ya gözlənilməz bir davranışı ifadə edə bilər. Sözün zənginliyi onun məhz bu çoxmənalılığında özünü göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz